ΑΝΕΜΟΓΕΝΝΗΤΡΙΕΣ: ΚΑΙ ΠΑΛΙ ΓΙΑ ΤΟΝ ΠΡΑΣΙΝΟ ΚΑΠΙΤΑΛΙΣΜΟ

Μετά το Αποπηγάδι, η νέα επίθεση στα Λευκά Όρη είναι καθολική, και η αντίσταση σε αυτήν δε σηκώνει καθυστερήσεις: Μέχρι τις 27.3.2024, πρέπει οι πολίτες και οι ενδιφερόμενοι φορείς να συμμετάσχουν σε μια διαβούλευση επί κειμένου 587(!) σελίδων, που αφορά στην τοποθέτηση ανεμογεννητριών σε κορυφές των επαρχιών Σφακίων, Σελίνου, Αποκορώνου και Κισάμου (κι επίσης στο Ρέθυμνο και το Λασίθι).

Και μόνο το ασφυκτικό χρονικό πλαίσιο που τίθεται προδίδει τη βούληση της Διοίκησης να ξεπετάξει το θέμα δίχως ουσιαστικό διάλογο. Αλλά ας ξεκινήσομε από την αρχή, από την (μη) αναγκαιότητα φαραωνικών κατασκευών καλυπτόμενων υπό το πέπλο των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας.

Όπως έχομε ξαναγράψει, ο στόχος της απεξάρτησης από τις ρυπογόνες πηγές ενέργειας σαφώς προβλέπει την υποκατάστασή τους με πηγές φυσικές και ανανεώσιμες, όπως ο ήλιος, ο αέρας, το νερό. Η συνολική όμως προσέγγιση του περιβαλλοντικού προβλήματος προϋποθέτει την αναθεώρηση της καταναλωτικής μας συμπεριφοράς, μια νέα στάση ζωής που θα βασίζεται στη διαπίστωση του πεπερασμένου χαρακτήρα των φυσικών πόρων και στη διαχείρισή τους με σεβασμό και φειδώ. Σημαίνει ότι δε μπορούμε να καταναλώνομε πια τόση βενζίνη, τόσο ρεύμα, δε μπορούμε να γεμίζομε τη γή μας με φυτοφάρμακα και τα νερά μας με απόβλητα. Σημαίνει ακόμα ότι οι μεταφορές  και η σπατάλη ενέργειας πρέπει να περιοριστούν, ότι η παραγωγή και κατανάλωση μπορεί και πρέπει να γίνεται σε τοπική κλίμακα, σημαίνει μιαν επανασύνδεσή μας με τη γή και το χώρο όπου κινούμαστε, ζούμε δημιουργούμε.

Σημαίνει δηλαδή αυτό ενδυνάμωση των τοπικών κοινωνιών και αποκέντρωση στη λήψη αποφάσεων, δηλαδή άμεση δημοκρατία. Μια τοπική κοινωνία που αποφασίζει και είναι υπεύθυνη για την παραγωγή της ενέργειας, της τροφής της, της διαχείρισης του περιβάλλοντός της, είναι μια κοινωνία ελεύθερη, κύρια των επιλογών της και μη εξαρτώμενη από την κεντρική εξουσία. Αποτελεί μια συνιστώσα μαζί με πολλές αντίστοιχες τοπικές κοινωνίες που συνθέτουν σε κεντρικό επίπεδο μια συνάντηση των ελληνικών περιφερειών, υπεύθυνη για κεντρικά όντως ζητήματα, όπως εξωτερική πολιτική, αλλά σε τοπικό επίπεδο παραμένει αυτάρκης, αιμοδότης και υποκείμενο κι όχι διακονιάρης της –περιορισμένης- κεντρικής εξουσίας.

Αυτό το χαρακτήρα μόνο μπορεί να έχει η οικολογική προσέγγιση στα προβλήματα του πλανήτη, κι όχι τυχαία, αυτόν τα ψευδεπίγραφα οικολογικά κόμματα που έχει αναδείξει η πολιτική μας σκηνή τον αγνοούν. Βέβαια, αλοίμονό μας αν περιμέναμε από αυτούς να αναδείξουν και ν΄ αγωνιστούν γιαυτά τα θέματα. Βολεμένοι μέσα σε εταιρείες μελετών και μέσα σε αναπαυτικές πολυθρόνες, αυτοί που δεν έχουν παίξει ούτε μια σκαπετιά στη γή, μιλούν για οικολογία σα να είναι κάτι αφηρημένο, κι όχι η σχέση του ανθρώπου με τη γη του.

Και βέβαια η πράσινη τεχνολογία αποτελεί πλέον και επικερδή επένδυση. Ως τέτοια, έχει τελείως άλλη λογική από μια συνολική εναλλακτική πρόταση για το περιβάλλον. Αυτή απλά προσπαθεί να τροφοδοτήσει το σύγχρονο αλόγιστο καταναλωτικό πρότυπο με καθαρή ενέργεια. Από μόνο του αυτό είναι αντιφατικό. Δε μπορεί να τροφοδοτηθεί μια συνεχής ανάπτυξη, δηλαδή συνεχής μεγέθυνση, ούτε με ανανεώσιμες ούτε με συμβατικές πηγές ενέργειας. Δε μπορεί να υποστηριχτεί το μοντέλο των τριών αυτοκινήτων ανά οικογένεια, της μιας τηλεόρασης ανά δωμάτιο. Μόνο ο περιορισμός των αναγκών, η αποανάπτυξη, μπορεί σα λογική να αντιστρέψει την πορεία προς την καταστροφή του πλανήτη. Γιαυτό και γιγαντιαίας κλίμακας «οικολογικές» επεμβάσεις είναι πράσινες μεν, μη οικολογικές δε.

Οι μεγάλες ανεμογεννήτριες αποτελούν ένα τέτοιο παράδειγμα. Η υποδομή που απαιτούν μόνο φιλική προς το περιβάλλον δε μπορεί να χαρακτηριστεί. Διάνοιξη λεωφόρων σε παρθένες περιοχές, κατασκευές από μπετόν και επιβάρυνση των περιοχών όπου τοποθετούνται, συνθέτουν τις παραμέτρους του εγχειρήματος. Όχι τυχαία, τέτοιες επεμβάσεις και επενδύσεις γίνονται ερήμην των τοπικών κοινωνιών, ούτε στόχο έχουν την κάλυψη των δικών τους αναγκών. Δηλαδή από το στόχο μιας εναλλακτικής προσέγγισης το μόνο που υπάρχει είναι η παραγωγή πράσινης ενέργειας. Όχι όμως πια μέσα από μιαν άλλη οπτική.

Η μελέτη των 587 σελίδων περιγράφει με ουδέτερο τρόπο την καταστροφή που θα προκαλέσει η τοποθέτηση 48 ανεμογεννητριών, με ύψος πυλώνα 105 μέτρα, άνοιγμα φτερών 150 μέτρα και συνοδά έργα που περιλαμβάνουν έργα οδοποιίας 89,5 χιλιομέτρων, από τα οποία τα 32,1 αποτελούν βελτίωση του υπάρχοντος οδικού δικτύου. Η μελέτη δεν το λέει ρητά, αλλά από μιαν απλή αφαίρεση καταλαβαίνομε ότι η διάνοιξη εξ αρχής οδικού δικτύου θα είναι 57,4 χιλιόμετρα! Κι επειδή πρόκειται για νέο οδικό δίκτυο που θα ανοιχτεί στις Μαδάρες, μιλούμε για καταστροφή των βουνών μας ώστε να φτιαχτούν λεωφόροι που θα μπορούν να επιτρέψουν τη διέλευση των πυλώνων των 105 μέτρων ύψους και των φτερών των 150 μέτρων! Δηλαδή πέρα από το μήκος των 60 σχεδόν χιλιομέτρων δρόμων στη Μαδάρα, έχομε και πλάτος τεράστιο, ώστε να οδεύσει τα υλικά τοποθέτησης των ανεμογεννητριών.

Πέραν των παραπάνω, έχομε και υπόγεια γραμμή διασύνδεσης μέσης τάσης, εναέρια γραμμή διασύνδεσης υψηλής τάσης στα Σφακιά (Ασκύφου) και Υποσταθμός ανύψωσης τάσης στα Σφακιά, (Νίμπρος). Αλλά ας αφήσομε τη μελέτη να μας διαφωτίσει για το τί μας περιμένει:

«Οι παρεμβάσεις του έργου αφορούν:

• Βελτίωση καταστρώματος οδικού δικτύου πρόσβασης
• Διάνοιξη καταστρώματος δικτύου πρόσβασης και εσωτερικού οδικού δικτύου
• Εκσκαφές θεμελίων Α/Γ
• Εκσκαφές καναλιών καλωδιώσεων Χαμηλής/Μέσης Τάσεως παράλληλα με την εσωτερική οδοποιία,
• Διαμόρφωση πλατειών γύρω από τις θέσεις των Α/Γ,
• Επιχωματώσεις/διαμόρφωση χώρου,
• Κατασκευή Οικίσκου Ελέγχου
• Εκσκαφή καναλιού καλωδίωσης ΜΤ μέχρι τον νέο προτεινόμενο Υ/Σ ανύψωσης τάσης
• Κατασκευή υποσταθμού Ανύψωσης Τάσης ΜΤ/150kV: Υ/Σ Χανιά Α
• Εργασίες εγκατάστασης εξοπλισμού Υ/Σ ανύψωσης τάσης
• Κατασκευή εναέριας γραμμής μεταφοράς 150kV»

Δηλαδή θα κατασκευαστούν οι λεωφόροι που αναφέραμε πιο πάνω, από αυτές θα περνούν βαριά οχήματα μεταφοράς του υλικού αλλά και εκσκαφείς κλπ οχήματα για την εκσκαφή των θεμελίων των ανεμογεννητριών· εκσκαφές θα γίνουν όμως και παράλληλα με την οδοποιία για τα κανάλια καλωδιώσεων χαμηλή και μέσης τάσης, και της εναέριας γραμμής μεταφοράς 150kV. Μιλούμε για παρεμβάσεις που αλλάζουν το τοπίο και τη χρήση των μαδάρων, δίχως να λαμβάνουν υπ’ όψη τις τοπικές κοινωνίες. Πέρα από την αναίρεση των παραγωγικών διαδικασιών της Μαδάρας, οι παρεμβάσεις επηρεάζουν την άγρια ζωή, ενώ είναι κοινός τόπος ότι οι ανεμογεννήτριες απειλούν την ορνιθοπανίδα και είναι η αιτία εξόντωσης σημαντικού αριθμού πουλιών.

Η εγκατάσταση επηρεάζει και προστατευμένες περιοχές βιοποικιλότητας (natura): Συγκεκριμένα τις «Έλος Τοπόλια-Σάσαλος-Άγιος Δίκαιος», «Όρμος Σούγιας – Βάρδια – Φαράγγι Λισσού μέχρι Άνυδρους και παράκτια ζώνη», «Λευκά Όρη και παράκτια ζώνη», «Ασφένδου – Καλλικράτης και παράκτια ζώνη», «Αγρουλιανό Φαράγγι – Οροπέδιο Μανίκα», «Λίμνη Κουρνά και εκβολή Αλμυρού», εντός των ορίων των οποίων εγκαθίστανται ανεμογεννήτριες.

 Εδώ υπάρχει και μια ακόμα παράμετρος: Για το αθηναιοκεντρικό κράτος, η ελληνική επαρχία δεν είναι χώρος διαβίωσης ανθρώπων,, οι οποίοι ζουν και προκόβουν εκεί, δημιουργώντας παραγωγή και εφαρμόζοντας ακόμα αξίες που ο λαός μας έχει διαμορφώσει στο διάβα του χρόνου και τις οποίες περιφρονεί η παρασιτική πρωτεύουσα. Για το κράτος, η ελληνική επαρχία είναι ένα σκηνικό απόδρασης των κατοίκων της πόλης από τους ρυθμούς της ζωής που αυτή τους επιβάλλει, γραφικός χώρος που έχει ταχθεί για την αναψυχή τους, δίχως να αναγνωρίζεται ως χώρος αυτάρκης και διακριτός, με ανθρώπους που τον κατοικούν και ζουν σε αρμονία μαζί του, όχι ως αξιοθέατοι ιθαγενείς αλλά ως ισότιμοι πολίτες αυτής της χώρας, που τυχαίνει μάλιστα να είναι και αυτοί που κατ’ εξοχήν παράγουν. Και επίσης εργοτάξιο εξυπηρέτησης αναγκών της πόλης, της κεντρικής εξουσίας, κι όχι χώρος που καλύπτει τις δικές του ανάγκες.

Η ενεργειακή αυτάρκεια είναι στόχος κάθε κοινωνίας. Αλλά ο τρόπος με τον οποίο θα επιτευχθεί είναι κι αυτός ζήτημα που πρέπει να απαντήσει εκείνη. Με τις σημερινές συνθήκες κατασπατάλησης των φυσικών πόρων, η τοπική παραγωγή ενέργειας πρέπει να αποτελεί στόχο. Αυτό είναι συμβατό με τη λογική της αποανάπτυξης και της αντιστροφής του γιγαντισμού στην οικονομία· Η ενέργεια πρέπει να παράγεται και να καταναλώνεται σε τοπικό επίπεδο. Έτσι, δε χρειάζονται ούτε ανεμογεννήτριες, ούτε υποδομές μεταφοράς του παραγόμενου ρεύματος. Και η παραγωγή του μπορεί να γίνει με αξιοποίηση φωτοβολταικών και πιθανόν μικρές οικιακές ανεμογεννήτριες, για χρήση σε κοινοτικό επίπεδο, όχι για ένταξη σε τεράστια συστήματα μεταφοράς ενέργειας που θα στηρίζει ένα καταναλωτικό μοντέλο υπερκατανάλωσης.

Οι τοπικές κοινωνίες έχουν ήδη αντιδράσει στα σχέδια που εκπονούνται ερήμην τους. Στη διαβούλευση υπάρχουν τεκμηριωμένες αντιδράσεις, που αναδεικνύουν τις τοπικές ιδιαιτερότητες και τις εντάσσουν στο γενικό πλαίσιο της αντίστασης κατά της εγκατάστασης των ανεμογεννητριών. Εδώ, η εμπειρία του αγώνα στο Αποπηγάδι οφείλει να αξιοποιηθεί, ενώ η μαζική προσβολή περισσότερων επαρχιών μπορεί και πρέπει να δημιουργήσει ένα κοινό μέτωπο όλων των απειλούμενων περιοχών, ώστε να υπάρξει συντονισμένη και τεκμηριωμένη αντίσταση απέναντι στα σχέδια του κράτους για τις επαρχίες των Χανίων.

Συνοψίζοντας, η παραγωγή ενέργειας πρέπει να στοχεύει στην κάλυψη υπαρκτών αναγκών και όχι κατασκευασμένων από ένα παρασιτικό καταναλωτικό μοντέλο. Πρέπει να παράγεται σε τοπικό επίπεδο, με σεβασμό στο περιβάλλον και τις τοπικές δραστηριότητες, όχι να τις παρεμποδίζει ή να τις καταργεί. Και κυρίως, πρέπει για αυτά να αποφασίζει η τοπική κοινωνία, όχι άλλοι ερήμην της και για λογαριασμό της. Η σχεδιαζόμενη τοποθέτηση δεκάδων ανεμογεννητριών στο μεγαλύτερο μέρος του νομού Χανίων, καταστρέφει τις Μαδάρες, φτωχαίνει τις τοπικές κοινωνίες και πρέπει να βρει απέναντί της το σύνολο των κατοίκων των επηρεαζόμενων περιοχών.

Σ΄ αυτό τον αγώνα δε διακυβεύεται μόνο το μέλλον των Μαδάρων, αν και μόνο αυτό αρκεί για να τον παλέψομε. Το στοίχημα είναι ποιά πορεία θέλομε: Αυτή που θα οδηγήσει στο τέλος, ή αυτή που θα μας ξαναφέρει κοντά στις αξίες που είχαμε, στο σεβασμό στη φύση, στην αυτάρκεια, την αλληλεγγύη, την άμεση δημοκρατία;

ΔΑΣΚΑΛΟΓΙΑΝΝΗΣ ΚΑΙ ΜΥΘΟΙ ΓΙΑ ΤΟΝ ΠΕΝΤΟΖΑΛΗ Η αμφισβήτηση του διαρκούς αντιστασιακού φαινομένου της Κρήτης

των Σταύρου Γερωνυμάκη
Μανώλη Εγγλέζου-Δεληγιαννάκη
Μανώλη Μανούσακα
Ευτύχη Τζιρτζιλάκη
(με τη συμβολή του Νεκτάριου Κλωστράκη)

Το 2020, η Πανελλήνια Ομοσπονδία Πολιτιστικών Κρητικών Σωματείων, τιμώντας τα 250 χρόνια από την επανάσταση στα Σφακιά, εξέδωσε ένα ημερολόγιο με τίτλο «ΔΑΣΚΑΛΟΓΙΑΝΝΗΣ, Ιστορία, Μουσικοχορευτική παράδοση και Μνημοσύνη 250 χρόνια μετά». Πρόκειται για μια καλαίσθητη και φροντισμένη έκδοση, που φέρει τη σφραγίδα του Γιάννη Τσουχλαράκη, ο οποίος είχε την επιμέλεια του ημερολογίου· ο ίδιος είχε την καλωσύνη να μου το αποστείλει ηλεκτρονικά στα πλαίσια ενός διαλόγου για την περίοδο αυτή, κατά τον οποίο ανταλλάσσομε απόψεις αποκλίνουσες, πάντα με ευπρέπεια και αλληλοσεβασμό.
Το ημερολόγιο έχει σημασία, πέραν της αισθητικής του αξίας, και γιατί κωδικοποιεί μιαν άποψη που διακινείται ευρέως στο διαδίκτυο τα τελευταία χρόνια, και που αφορά τη σύνδεση του Πεντοζάλη με την επανάσταση του Δασκαλογιάννη το 1770 στα Σφακιά. Στο ημερολόγιο παρουσιάζεται με πληρότητα η άποψη αυτή, και χρωστούμε χάρη του Γιάννη Τσουχλαράκη για την προσπάθειά του που παρουσίασε κάτι ολοκληρωμένο, επιτρέποντας ένα σοβαρό διάλογο πάνω στο περιεχόμενό του. Θα επιχειρήσομε να προσεγγίσομε τα ενδιαφέροντα θέματα που θέτει το ημερολόγιο. Η διάταξη της παρουσίασης που κάνει, είναι η παράθεση ιστορικών γεγονότων και πειστηρίων στην αρχή, και ακολούθως η διατύπωση της άποψης με παραπομπή προς τεκμηρίωση στα γεγονότα ή πειστήρια που έχουν ήδη αναφερθεί.
Τα επί μέρους θέματα που θέτει προς τεκμηρίωση της άποψής του είναι τα εξής:
1.	Ο Πεντοζάλης είναι η πέμπτη απόπειρα επανάστασης, γι’ αυτό φέρει αυτό το όνομα, που σημαίνει ότι πρόκειται για το πέμπτο βήμα, το πέμπτο ζάλο προς την ελευθερία, και γι’ αυτό πρέπει να εκφέρεται στο ουδέτερο γένος, πεντοζάλι, κι όχι στο αρσενικό πεντοζάλης.
2.	Έχει δέκα βήματα σε ανάμνηση της 10ης Οκτωβρίου, ημερομηνίας κατά την οποία ελήφθη η απόφαση για επανάσταση.
3.	Ο Πεντοζάλης έχει δώδεκα γυρίσματα που αντιστοιχούν στους 12 καπετάνιους της επανάστασης, των οποίων τα ονόματα αναφωνούν οι χορευτές κατά την εκτέλεση του κάθε γυρίσματος.

Ως προς την πέμπτη απόπειρα επανάστασης (πέμπτο ζάλο)
Εδώ θα πρέπει να θυμίσομε και μια γλωσσολογική παρατήρηση του Ανωπολίτη (όπως και ο Δασκαλογιάννης) Αντρέα Χατζηπολάκη, ο οποίος παρατηρεί εύστοχα πως η γλώσσα μας δε θα αποκαλούσε το χορό Πεντοζάλη αν επρόκειτο για πέμπτη επανάσταση, αλλά Πεμπτοζάλη, θα χρησιμοποιούσε δηλαδή το τακτικό και όχι το απόλυτο αριθμητικό για να εκφράσει σειρά και αλληλουχία. Όταν χρησιμοποιούμε το απόλυτο, αναφερόμαστε σε ποσότητα του δεύτερου συνθετικού, εδώ του ζάλου. Πεντοζάλης σημαίνει πέντε ζάλα και όχι πέμπτο ζάλο. Αντίστοιχη ετυμολογία έχει και ο χορός τριζάλης. 
Στο φύλλο του Ιανουαρίου 2020 του ημερολογίου της Ομοσπονδίας Πολιτιστικών Κρητικών Σωματείων, παρατίθενται κάποια ιστορικά γεγονότα που αφορούν την κατάληψη της Κρήτης από τους Οθωμανούς και την εκδίωξη των Ενετών. Διαβάζομε στο οικείο σημείο, ότι «έγιναν δύο αποτυχημένες προσπάθειες ανακατάληψης της Κρήτης από τους Βενετούς στα 1684 και 1692, όμως, χωρίς την οποιαδήποτε συμμετοχή των Κρητικών σε αυτές». 
Διαβάζομε ακόμα ότι έγιναν και «και δύο προσπάθειες των Ρώσων να ξεσηκώσουν τους Έλληνες σε επανάσταση εναντίον των Τούρκων κατά την περίοδο των δύο Ρωσο-Τουρκικών πόλεμων στα 1710-12 και 1735-39, υποσχόμενοι βοήθεια και μάλιστα με επιστολές και απεσταλμένους του τσάρου Μεγάλου Πέτρου και της αυτοκράτειρας Άννας, αντίστοιχα, επίσης χωρίς καμία ανταπόκριση των ντόπιων κατοίκων».
Ακολούθως στο φύλλο του Αυγούστου, σημειώνεται πως γεννώνται ορισμένα καίρια ερωτήματα, που χρήζουν απαντήσεων… όπως:
- Ποια μπορούν να θεωρηθούν ως τα τέσσερα προηγούμενα «ζάλα» (απόπειρες – ελπίδες για απελευθέρωση της Κρήτης από τους Τούρκους) πριν την Επανάσταση του Δασκαλογιάννη;
Στο ερώτημα απαντάει το ημερολόγιο στο φύλλο Σεπτεμβρίου 2020 ως εξής:
«Εξετάζοντας, κατόπιν, το ποια θα μπορούσαν να θεωρηθούν ως τα τέσσερα προηγούμενα «ζάλα» (απόπειρες – ελπίδες για απελευθέρωση της Κρήτης από τους Τούρκους) πριν την Επανάσταση του Δασκαλογιάννη, θυμίζουμε τα όσα καταθέτουμε στο φύλλο Ιανουάριος, δηλαδή τις δύο αποτυχημένες προσπάθειες των Βενετσιάνων να εκδιώξουν τους Τούρκους από την Κρήτη στα 1684 και 1692 και τη ματαίωση των αντίστοιχων προσπαθειών των Ρώσων στα 1710-12 και 1735-39, καταλήγοντας στο συμπέρασμα ότι θα μπορούσαμε να θεωρήσουμε αυτές τις τέσσερις ιστορικές φάσεις ως τα τέσσερα προηγούμενα «ζάλα». Όμως, θα μπορούσαμε να υποθέσουμε ότι τα τέσσερα προηγούμενα «ζάλα» είναι και μία άλλη τετράδα γεγονότων, για την ακρίβεια οι τέσσερις προηγούμενες κρητικές επαναστάσεις στις οποίες είχαν εμπλακεί οι Σφακιανοί και που είναι δυνατόν να είχαν διατηρηθεί στη μνήμη τους, αφού βρίσκουμε σχετικές αναφορές στις ιστορικές μελέτες. Και αναφερόμαστε i) στην επανάσταση του Αλέξιου Καλλέργη στα 1283-99, στην οποία έλαβαν μέρος οι Σφακιανοί, ii) στην εξέγερση της Χρυσομαλλούσας στα 1319, που ξεκίνησε από τους Σφακιανούς, iii) την αποστασία του Αγίου Τίτου – εξέγερση Καλλεργών στα 1363-67, στην οποία συμμετείχαν οι Σφακιανοί και iv) τον Ορνιθοπόλεμο στις αρχές του 16ου αιώνα, που είχε αφετηρία τα Σφακιά. Αυτά όλα όμως, είναι συζητήσιμα, αφού όπως και να έχει, το σημείο αυτό είναι σκοτεινό και μας εμποδίζει να προχωρήσουμε πέρα απ’ αυτές εδώ τις σκέψεις, που αποτελούν κατασκευή υποθέσεων λόγω έλλειψης συγκεκριμένων μαρτυριών.
Σημειώνομε πως η θεωρία του Πέμπτου Ζάλου-επαναστατικής απόπειρας  είναι κομβική στη θεωρία που προσπαθεί να συνδέσει τον Πεντοζάλη με τα γεγονότα του 1770, ακριβώς γιατί αποδίδει το όνομα του χορού στη σειρά (Πέμπτη κατά τη θεωρία) που είχε η εξέγερση του Δασκαλογιάννη στη χορεία απελευθερωτικών κινημάτων στην Κρήτη. Αυτό με τη σειρά του δημιουργεί την ανάγκη να προσδιοριστούν τα τέσσερα προηγούμενα ζάλα προς τεκμηρίωση της σειράς της εξέγερσης του Δασκαλογιάννη ως πέμπτης. Κι όταν λέμε τέσσερα προηγούμενα, αυτά δε μπορεί να είναι ούτε τρία, ούτε πέντε, πρέπει υποχρεωτικά να είναι τέσσερα, αλλιώς η επανάσταση του Δασκαλογιάννη δεν είναι η Πέμπτη. 

Ας δούμε κατ’ αρχάς τις υποθέσεις που κάνει το ημερολόγιο: Έχομε δύο παράλληλες εκδοχές υποθέσεων, μία όπου η τετράδα είναι δύο απόπειρες των Ενετών να καταλάβουν την Κρήτη και δύο Ρωσοτουρκικοί πόλεμοι δίχως συμμετοχή των Κρητικών, όπως διαβάζομε στο ημερολόγιο, και η άλλη όπου η τετράδα είναι τέσσερις εξεγέρσεις κατά των Ενετών. Πριν εξετάσομε καθεμιά από τις δύο εκδοχές, θα πρέπει να μιλήσομε για ένα μεθοδολογικό σφάλμα που διαπράττεται εδώ: Μια θεωρία ξεκινά από τα επί μέρους δεδομένα, τα οποία αποτιμώνται, συντίθενται, και το αποτέλεσμά τους οδηγεί στη θεωρία που διατυπώνεται. Όταν έχομε μια θεωρία για το πέμπτο ζάλο λοιπόν, δε μπορεί αυτή να πέσει από τον ουρανό αλλά πρέπει να προκύψει από συγκεκριμένα δεδομένα. Εδώ η προϋπάρχει η θεωρία και πρέπει να αποδειχτεί με κάθε τρόπο, γι’ αυτό γίνονται συνδυασμοί γεγονότων ανά τετράδες ώστε να τεκμηριωθεί η θεωρία του Πέμπτου Ζάλου. Το συνομολογεί και το ημερολόγιο στην παραπάνω αναφορά, όταν παραδέχεται πως «το σημείο αυτό είναι σκοτεινό και μας εμποδίζει να προχωρήσουμε πέρα απ’ αυτές εδώ τις σκέψεις, που αποτελούν κατασκευή υποθέσεων λόγω έλλειψης συγκεκριμένων μαρτυριών». Συνομολογείται η έλλειψη στοιχείων λοιπόν. Όμως, με την επίκληση δύο εναλλακτικών τετράδων γεγονότων, από μόνη της αναιρείται η θεωρία αυτή καθώς ήδη αναφέρονται οκτώ γεγονότα! Δεν είναι δυνατό να μιλούμε για Πέμπτο Ζάλο και να μην πατούμε στέρεα στα τέσσερα προηγούμενα, να μην ξέρουμε ποια είναι και να υποθέτουμε με εναλλακτικές εκδοχές άσχετες μεταξύ τους! Πόσο μάλλον που το ίδιο το ημερολόγιο συνομολογεί πως «το σημείο αυτό είναι σκοτεινό και μας εμποδίζει να προχωρήσουμε πέρα απ’ αυτές εδώ τις σκέψεις (σημ. των δύο τετράδων επαναστάσεων), που αποτελούν κατασκευή υποθέσεων λόγω έλλειψης συγκεκριμένων μαρτυριών»! Δηλαδή παραδέχεται πως έχομε εδώ «κατασκευή υποθέσεων»!
Πέρα από αυτά, το βιβλίο του Κώστα Παπαδάκη (Ναύτη) «Κρητική Λύρα, ένας μύθος», όπου για πρώτη φορά γίνεται λόγος για τη θεωρία αυτή, αναφέρει ότι τα τέσσερα προηγούμενα ζάλα ήταν επαναστάσεις των Κρητών κατά των Τούρκων (σελ. 73). Έτσι, καμιά από τις δύο εναλλακτικές θεωρίες δεν ταιριάζει με τα υπό του Ναύτη αναφερόμενα, καθώς στην πρώτη γίνεται σύνδεση με Βενετοτουρκικούς και Ρωσοτουρκικούς πολέμους «χωρίς ανάμειξη των Κρητών», όπως λέει το ίδιο το ημερολόγιο, ενώ στη δεύτερη έχομε αναφορά σε επαναστάσεις όχι κατά των Τούρκων αλλά κατά των Ενετών. Θα αρκούσε να σταματήσομε εδώ τη συζήτηση συμπεραίνοντας ότι από πουθενά δεν προκύπτουν τα τέσσερα προηγούμενα ζάλα-επαναστάσεις των Κρητών κατά των Τούρκων και άρα καταρρίπτεται από μόνα αυτά τα στοιχεία η όλη θεωρία περί πέμπτου ζάλου.
Αλλά ας εξετάσομε, ως εκ περισσού, και τις δύο τετράδες που προτείνονται: Στην πρώτη, οι δύο απόπειρες των Ενετών να καταλάβουν την Κρήτη το 1684 και το 1692, δεν εντοπίζονται καν στην ιστορική έρευνα. Ο Δετοράκης, στην επίτομη Ιστορία της Κρήτης, δεν αναφέρει τίποτα για προσπάθεια κατάληψης της Κρήτης το 1684. Αναφέρει όμως (σ. 283) ότι ξέσπασε πόλεμος το 1685 μεταξύ Βενετίας και Τουρκίας, και ότι στα πλαίσια αυτά, μόλις «το θέρος του 1692 η Βενετία έστειλε στην Κρήτη το ναύαρχο Δομένικο Μοτσενίγο, με την εντολή να κινητοποιήσει το δυτικό τμήμα της νήσου και να καταλάβει τα Χανιά». Το γεγονός αυτό αποτελεί ένα επεισόδιο του ΣΤ’ Βενετοτουρκικού πολέμου, που ως προς την Κρήτη έληξε με την απώλεια από τους Ενετούς του φρουρίου της Γραμπούσας μετά προδοσία. Πάντως δεν πρόκειται για δύο επαναστατικά γεγονότα αλλά για ένα, οπότε ήδη η θεωρία περί τεσσάρων προηγούμενων ζάλων αναιρείται καθώς ένα βγαίνει από το λογαριασμό. Συνεχίζοντας, ο Ρωσοτουρκικός πόλεμος του 1710-12, είναι στην πραγματικότητα ο πόλεμος του 1710-1711, γνωστός επίσης και ως εκστρατεία του Προύθου, ο οποίος έλαβε χώρα στις παραδουνάβιες ηγεμονίες και έληξε με ήττα των Ρώσων που επέστρεψαν στους Τούρκους και το Αζόφ. Ο πόλεμος αυτός δεν επεκτάθηκε στη Νότια Βαλκανική, ούτε στην Κρήτη, ούτε επηρέασε την κατάστασή της με οποιονδήποτε τρόπο, ούτε υπήρξε απόπειρα απελευθέρωσης της Κρήτης. Είναι αδύνατο να έχει εγγραφεί στη συλλογική μνήμη ως γεγονός λόγω της απόστασης από το πεδίο των μαχών, της σύντομης διάρκειάς του και της αποτυχίας των Ρώσων, πολύ δε περισσότερο δε μπορεί να έχει καταγραφεί ως επαναστατική απόπειρα απελευθέρωσης της Κρήτης. Τα ίδια ισχύουν και για τον Ρωσοτουρκικό πόλεμο του 1735-39. Και πάλι το θέατρο των μαχών ήταν βόρεια, στην Κριμαία, δίχως να επηρεάσει την Κρήτη ή τη Νότια Βαλκανική καθόλου. Οπότε δε μπορούν να εντοπιστούν εκεί τα αναζητούμενα τέσσερα προηγούμενα ζάλα-επαναστάσεις.
Η δεύτερη τετράδα αφορά επαναστάσεις κατά των Ενετών. Πρόκειται για υπαρκτές επαναστάσεις, με συμμετοχή των υπόδουλων. Απλά, δεν πρόκειται για τις μόνες επαναστάσεις κατά των Ενετών, δεν έγιναν εναντίον τους τέσσερις επαναστάσεις αλλά εικοσιεπτά (βλ. και Δετοράκη, οπ.π. σελ. 173)! Αυτό σημαίνει πως η αναφορά σε τέσσερα μόλις προηγούμενα ζάλα-επαναστάσεις αγνοεί και υποτιμά τη μεγαλειώδη έκφραση του αντιστασιακού πνεύματος του λαού της Κρήτης, που δε σταμάτησε να εξεγείρεται κατά των Ενετών τουλάχιστο όσο υπήρχε κρατική υπόσταση του Ελληνισμού στην Κωνσταντινούπολη (και όσο η Πόλη ήταν φραγκεμένη πριν, στην αυτοκρατορία της Νίκαιας). Αλλά επειδή το ημερολόγιο σε αυτή την τετράδα αναφέρεται σε συμμετοχή ειδικά των Σφακιανών στις τέσσερις εξεγέρσεις που αναφέρει για να τεκμηριώσει το ότι είχαν εγγραφεί λόγω αυτού στη συλλογική συνείδηση των Σφακιανών ως προηγούμενα ζάλα-εξ ού και το πέμπτο το 1770, ας δούμε τα ιστορικά δεδομένα όπως τα παρουσιάζει ο Δετοράκης πάλι. Πιο πριν όμως ας υπενθυμίσομε πως ο Ναύτης μιλεί για επαναστάσεις κατά των Τούρκων και πως στην πρώτη τετράδα αναζήτησης των προηγούμενων ζάλων, τονίζεται ότι δεν υπήρχε συμμετοχή των Κρητών (άρα ούτε και εγγραφή τους στη μνήμη τους, αναιρείται δηλαδή η πρώτη τετράδα από τα κριτήρια που εισάγει η δεύτερη)!
Ο Δετοράκης, πέραν της αναφοράς σε 27 επαναστάσεις, κάνει ιδιαίτερη μνεία σε ορισμένες. Σε αυτές έχομε συμμετοχή των Σφακιανών στις εξής: α) Στην επανάσταση των Σκορδίληδων και Μελισσηνών (1217), δεν αναφέρεται ρητά η συμμετοχή των Σφακιανών λόγω της καθολικότητας της εξέγερσης. Οι Σκορδίληδες ήταν Σφακιανοί άρχοντες, ενώ γίνεται μνεία στο ότι «ολόκληρη σχεδόν η Δυτική Κρήτη (σημ. άρα και τα Σφακιά), από το Μυλοπόταμο και κάτω, πέρασε στα χέρια των επαναστατών» (σελ. 175).
β) Στην επανάσταση του 1262-1266 όπου εκ των αρχηγών είναι οι Σκορδίληδες (σελ. 177).
γ) Το 1311 σημειώνονται «κινήσεις επαναστατικών στοιχείων στα Σφακιά» (σελ. 183).
δ) Το 1319 ξεσπά επανάσταση στα Σφακιά την οποία επικουρούν και οι κρητικοί από τις δυτικές επαρχίες (σε. 184).
ε) Το 1333, επαναστατούν τα Σφακιά, Σέλινο, Κίσαμος (σ. 184).
στ) Το 1341, εκδηλώνεται επανάσταση στον Αποκόρωνα, Σφακιά και Μυλοπόταμο (σ. 185).
ζ) Η αποστασία του Αγ. Τίτου (1363-1366) (σ. 187) εκτείνεται σε όλη την Κρήτη και περιλαμβάνει τα Σφακιά, την αναφέρει δε και το ημερολόγιο ως δεύτερη εκ των αναζητουμένων τεσσάρων.
η) Η επανάσταση του 1364-1367 (σελ. 190) γίνεται με συμμετοχή των Σφακιανών και καταλήγει στην ερήμωση της Ανώπολης, την αναφέρει δε και το ημερολόγιο ως τρίτη εκ των αναζητουμένων τεσσάρων.
θ) Η επανάσταση του 1523 επεκτάθηκε στα Σφακιά, Σέλινο και ορεινή Κυδωνία (σ. 196).
ι) Η επανάσταση του Καντανολέοντος (1527) είχε συμμετοχή Σφακιανών και η Σφακιανή οικογένεια των Πάτερων καταγράφεται στην έκθεση του Προβλεπτή Πασκουαλίγκο ως η πιο επικίνδυνη όλων των επαναστατών, ακόμα και των Καντανολέων (σ. 197).
Ο Δετοράκης, όπως φαίνεται παραπάνω, αναφέρει δέκα από τις σημαντικότερες επαναστάσεις με συμμετοχή των Σφακιανών, έχομε δηλαδή έξι παραπάνω από τις αναζητούμενες τέσσερις. Όμως δεν είναι αυτές οι μόνες, καθώς δεν κάνει λεπτομερή αναφορά και στις 27 επαναστάσεις κατά των Ενετών.
Σε αυτές πρέπει να προσθέσομε και τον Ορνιθοπόλεμο (1470-1473), που αφορά εξέγερση των Σφακιανών κατά φορολόγησης των Ενετών, που αναφέρει το ημερολόγιο ως τέταρτη εκ των αναζητουμένων τεσσάρων.
Και πρέπει να προσθέσομε και την επανάσταση του Αλέξιου Καλλέργη στα 1283-99, στην οποία έλαβαν μέρος οι Σφακιανοί, την οποία αναφέρει και ο Δετοράκης (σελ. 179) ως εξαπλωθείσα σε όλη την Κρήτη δίχως ρητή μνεία στους Σφακιανούς, αλλά καλύπτει το κενό αυτό το ημερολόγιο, το οποίο την αναφέρει ως πρώτη εκ των αναζητουμένων τεσσάρων.
Έχομε λοιπόν 12 επαναστάσεις στις οποίες έχομε ξεκάθαρα συμμετοχή των Σφακιανών, ενώ τίποτα δε μαρτυρεί πως δε συμμετείχαν και σε άλλες! Παρ’ όλα αυτά, το ημερολόγιο αναφέρει μόνο τέσσερις επαναστάσεις, υποβαθμίζοντας το αντιστασιακό πνεύμα των Σφακιανών και υποτιμώντας το, προκειμένου να περιοριστεί στον επιθυμητό αριθμό τέσσερα!
Από τα παραπάνω είναι σαφές ότι η επανάσταση του Δασκαλογιάννη δεν είναι Πέμπτη, αλλά πολλοστή εξέγερση. Ανταποκρίνεται σε ένα πνεύμα αντίστασης, έρωτα στην ελευθερία και άρνησης υποταγής που χαρακτηρίζει διαχρονικά τον Ελληνισμό, ενώ η Κρήτη αποτελεί την ακραία και ασυμβίβαστη έκφραση του πνεύματος αυτού. Κανείς δεν έχει το δικαίωμα να αποκρύπτει την έκταση του εξεγερσιακού φαινομένου, ιδίως στην Κρήτη και τα Σφακιά, και να αγνοεί την ένταση και την επαναλαμβανόμενη συχνότητά του. Αυτό το έργο έχουν αναλάβει εσχάτως εθνομηδενιστές νεοταξικοί ιστορικοί που αποσκοπούν στο να αμφισβητήσουν την ιστορική συνέχεια του Ελληνισμού μέσα και από την αποσιώπηση της διαρκούς επαναστατικής δραστηριότητας του λαού μας. Η ιστορία είναι αδυσώπητη όμως, και για να επιστρέψομε στο ημερολόγιο, οι επαναστάσεις πριν το Δασκαλογιάννη δεν είναι μόνο τέσσερις, οπότε δεν υπάρχει καμιά σχέση του Πεντοζάλη με κάποια υποτιθέμενη Πέμπτη επανάσταση που ταυτίζεται με το 1770 και τα Ορλωφικά.

Ως προς τα δώδεκα γυρίσματα και την αντιστοίχισή τους με δώδεκα καπετάνιους
Στο ημερολόγιο, στο φύλλο του Μαΐου 2020, παρατίθενται τρία τραγούδια, εκ των οποίων το ένα αναφέρει:
Δασκαλιανοί στον Πατσιανό και Παττακοί στη Νίμπρο,
οι Βλάχοι στην Ανώπολη κι οι Μοριανοί στ’ Ασκύφου,
στ΄ Ασφένδου Δεληγιάννηδες και στα Σφακιά Στρατίκοι,
Μπονάτοι στην Αράδαινα, Σκορδύληδες στο Μούρι,
Πάτεροι στην Ανώπολη, Χούρδοι στον Άι Γιάννη,
ελάτε στον Ομπρόσγιαλο.
Πριν προχωρήσομε θα επισημάνομε ότι ο στίχος «Σκορδύληδες στο Μούρι» ξενίζει, καθώς το χωριό λέγεται Μουρί και όχι Μούρι. Αυτό παρουσιάζει με τη σειρά του τα εξής θέματα: ο τονισμός στο συγκεκριμένο σημείο του 15σύλλαβου, αν ακολουθείτο η σωστή γραφή, θα έβγαζε το στίχο εκτός ρυθμού. Από την άλλη, η ποιητική του δημοτικού μας τραγουδιού χαρακτηρίζεται από αρτιότητα και αποτελεί τουλάχιστον παράδοξο να παραδίδεται τραγούδι με αλλοιωμένο τονισμό, είναι κάτι που δεν ανέχεται η δημοτική μας δημιουργία.
Έχοντας κάμει την παραπάνω επισήμανση, συνεχίζομε και παρατηρούμε ότι ως πηγή αυτού του τραγουδιού αναφέρεται στο ίδιο φύλο του Μαΐου 2020, ότι «δημοσιεύτηκε για πρώτη φορά από τον Ιδομενέα Παπαγρηγοράκη στο βιβλίο του Τα κρητικά ριζίτικα τραγούδια, της τάβλας και στράτας, τόμ. Α΄ (Χανιά, 1957). Σε αυτό διατυπώνεται η ανάγκη επαναστατικής συνέλευσης, προσκαλώντας δέκα επιφανείς οικογένειες των Σφακίων στον Ομπρόσγιαλο (Χώρα Σφακίων). Το τραγούδι αναφέρεται ονομαστικά στους Δασκαλιανούς από Πατσιανό, Παττακούς από Νίμπρο, Βλάχους από Ανώπολη, Μοριανούς από Ασκύφου, Δεληγιάννηδες από Ασφένδου, Στρατίκους από Σφακιά, Μπονάτους από Αράδαινα, Σκορδύληδες από Μούρι (σημ. ο λάθος τονισμός διατηρείται εδώ), Πάτερους από Ανώπολη, Χούρδους από Άι Γιάννη, παρουσιάζοντάς τους ως πρωταγωνιστές των γεγονότων εκείνων».
Ανατρέχοντας στον Παπαγρηγοράκη για να διασταυρώσομε την πηγή που παρατίθεται στο ημερολόγιο, μας περιμένει μια έκπληξη: Το τραγούδι υπάρχει στη σελίδα 54 και με αριθμό 70, αλλά δεν έχει την έκταση που αναφέρει το ημερολόγιο. Ο Παπαγρηγοράκης το παραθέτει ως εξής:
Δασκαλιανοί στον Πατσιανό και Παττακοί στη Νίμπρο,
οι Βλάχοι στην Ανώπολη και Μωριανοί στ’ Ασκύφου,
στ΄ Ασφένδου οι Δεληγιάννηδες και στα Σφακιά οι Στρατήγοι,
ελάτε στον Ομπρόσγιαλο.
Με αυτή τη μορφή το παραθέτει και ο Παπαδοπετράκης στην «Ιστορία των Σφακίων», σελ. 126 και άλλοι ιστορικοί (Μουρέλος, Ψιλάκης).
Πέραν κάποιων επουσιωδών διαφορών (πχ Στρατίκοι/Στρατήγοι), το τραγούδι που επικαλείται το ημερολόγιο ως αποθησαυριζόμενο στον Παπαγρηγοράκη για να το χρησιμοποιήσει ως τεκμήριο της θεωρίας για τους δώδεκα καπετάνιους, απλά δεν υπάρχει, ούτε γίνεται αναφορά στις οικογένειες αυτές σε άλλο τραγούδι της συλλογής. Στον Παπαγρηγοράκη καταχωρούνται κι άλλα τραγούδια που αναφέρουν Σφακιανές οικογένειες, το αρ. 35, το αρ 49, το αρ. 278 τα οποία είναι άσχετα αφενός με την επανάσταση του Δασκαλογιάννη, αλλά και δεν αναφέρουν τις οικογένειες του τραγουδιού του Μαΐου 2020 του ημερολογίου αφετέρου. Το αρ. 35 μιλεί για κάλεσμα σε γάμο, και αναφέρει τους Δασκαλιανούς, Μωριανούς, Νταμουλιανούς, Παττακούς και Βλάχους, το αρ. 49 μιλεί για 8 αναγυρισμένες οικογένειες των Σφακίων, τους Τζάτζιμους, Μιχελ(ι)άκους, Βλάχους, Στρατίκους, Μαυροπάτερους, Παττακούς, Δασκαλιανούς και Μπουρμπάχους, το αρ. 278 πάλι για κάλεσμα σε γάμο των ίδιων οικογενειών με το αρ. 35.
Προς κάλυψη της περίπτωσης να διέλαθε της προσοχής μας κάποια καταγραφή του τραγουδιού που αναφέρει το ημερολόγιο διαβάζοντας τον Παπαγρηγοράκη, καταφύγαμε και στο ευρετήριο κυρίων ονομάτων που προνόησε ο συγγραφέας να παραθέσει στο τέλος της συλλογής του, σελ. 361-370. Όπως σημειώνει στο τέλος του ευρετηρίου, τούτο εξυπηρετεί και την ανάγκη να ανεύρει κάποιος ένα τραγούδι του οποίου δε γνωρίζει τον τίτλο με τον οποίο καταχωρείται, οπότε μπορεί να καθοδηγηθεί από τυχόν ονόματα που αναφέρει, αφού δίπλα τους υπάρχει σχετική παραπομπή. Αναζητώντας λοιπόν το τραγούδι του ημερολογίου και με αυτό τον τρόπο, συναντούμε τα ονόματα με τη σειρά που αναφέρονται ως εξής: Οι Δασκαλιανοί στα τραγούδια 35,49,70,278,284 (το τελευταίο αφορά στον πνιγμό του Δασκαλογιώργη), οι Παττακοί στα τραγούδια 35,49,70,205 (απειλή καλογριάς για εκδίκηση φόνου), οι Βλάχοι στα 35,70,278, οι Μωριανοί στα 18,35,70,156,239,278,375,472, οι Δεληγιάννηδες στο 70, οι Στρατίκοι στα 49,70. Συνεχίζοντας για τις υπόλοιπες οικογένειες που αναφέρει το τραγούδι του ημερολογίου με τη σειρά που αναφέρονται, παρατηρούμε τα εξής: Μπονάτοι δεν αναφέρονται, Σκορδύληδες δεν αναφέρονται, Πάτεροι δεν αναφέρονται (αλλά αναφέρεται Πάτερος στο αρ. 562, Πατερογιώργης στο 232, Πατερονικόλας στο 274), Χούρδοι δεν αναφέρονται! Δηλαδή το τραγούδι του ημερολογίου που αναφέρει δέκα οικογένειες και έχει ως πηγή του τον Παπαγρηγοράκη δεν υπάρχει εκεί!
Δεν υπάρχει όμως ούτε και σε άλλες συλλογές: Στον Αποστολάκη, με τον αρ. 171, παρατίθεται το τραγούδι όπως το έχει και ο Παπαδοπετράκης κι ο Παπαγρηγοράκης, με τις έξι οικογένειες δίχως την προσθήκη του ημερολογίου. Στον Κριάρη και το Γιάνναρη δεν καταγράφεται.
Περαιτέρω, στο φύλλο του Ιουλίου 2020, διαβάζομε στο ημερολόγιο τα εξής ως προς τους δώδεκα καπετάνιους: «Επίσης, έχει (σημ. Ο Πεντοζάλης) δώδεκα μουσικές φράσεις στη μελωδία του, γνωστές και ως πάρτες ή γυρίσματα ή σκοποί, υποδηλώνοντας τον αριθμό των πρωτεργατών του εγχειρήματος, τους καπετάνιους όπως λέγονται. Τέλος, ο χορός έχει ένα ιδιαίτερο τελετουργικό, κατά το οποίο οι χορευτές φωνάζουν όλοι μαζί δώδεκα ονόματα με συγκεκριμένη πάντοτε σειρά, ως εκείνα των καπετάνιων – αρχηγών της εξέγερσης. Εμφανίζεται, λοιπόν, το πεντοζάλι ως χορός τιμής ηρώων και μνημοσύνης των.»
Στο φύλλο του Αυγούστου 2020, το ημερολόγιο διερωτάται ρητορικά: «ανταποκρίνονται στην ιστορική πραγματικότητα τα δώδεκα ονόματα που αναφωνούνται στην τελετουργία του χορού ως οι πρωτεργάτες της εξέγερσης και συνεπώς ευσταθεί ο συμβολισμός τους με τις δώδεκα μουσικές φράσεις της μελωδίας του χορού;»
Και στο φύλλο του Οκτωβρίου 2020, το ημερολόγιο επιχειρηματολογεί πάνω στην άποψη περί δώδεκα καπετάνιων ως εξής: «Ερευνώντας την ιστορική επιβεβαίωση των δώδεκα ονομάτων που αναφωνούνται στην τελετουργία του χορού μέσα από τις λαογραφικές, ιστορικές και φιλολογικές αναφορές που έχουμε στη διάθεσή μας, θα διαπιστώσουμε ότι αυτές βρίσκονται σε πλήρη διασταύρωση, καταλήγοντας στο συμπέρασμα ότι τα όσα ιστορικά επικαλείται η προφορική παράδοση στο τελετουργικό του πεντοζαλιού για τους δώδεκα πρωτεργάτες της Επανάστασης του Δασκαλογιάννη είναι απολύτως ακριβή. Ας δούμε, όμως τα στοιχεία που έχουμε ένα προς ένα. Από την τελετουργική απόδοση του πεντοζαλιού λαμβάνουμε δώδεκα ονόματα, που αναφωνούνται με την ακόλουθη σειρά: Δάσκαλος, Πρωτόπαπας, Πατερογιώργης, Μωρανδρουλής (ή Κουτρουμπάς), Χούρδος, Δασκαλογιωργάκης (ή Σαπώλης), Μανούσακας, Στρατικομανούσος (ή Κούτσουμπας), Βουρδουμποστρατής (ή Μπούρμπαχης) (σημ. πρόκειται για διαφορετικούς καπετάνιους, καθώς ο Βουρδουμπάς είναι από τη Χώρα κι ο Βούρβαχης από το Ασφέντου), Σκορδυλογιώργης, Μπονατομανούσος, Βάρδακας. Σύμφωνα με το βιβλίο του Ναύτη, ο οποίος διέσωσε προφορικές μαρτυρίες παλαιοτέρων, όπως του λυράρη Νικόλαου Κατσούλη ή Κουφιανού (1877-1947) από το Κουφό Κυδωνίας, τα πρόσωπα στα οποία ανταποκρίνονται τα ονόματα αυτά είναι οι: «Δασκαλογιάννης της οικογένειας Βλάχων, Πρωτόπαπας, Πατερογιώργης Γεώργιος της οικογένειας Πατέριδων, Κουτρουμπάς Ανδρουλής της οικογένειας Μώριδων, Χούρδος της οικογένειας Χούρδων, Σαπώλης Δασκαλογιωργάκης της οικογένειας Δασκαλιανών, Μανούσακας Πατακών της οικογένειας Βολουδιανών, Στρατίκης Μανούσος Κούτσουπας της οικογένειας Στρατίκηδων, Μπούρμπαχης Στρατής Βουρδουμπάς της οικογένειας Στρατίκηδων, Σκορδύλης Γεώργιος της οικογένειας Σκορδυλιανών, Μπονατογιάννης Μανούσος της οικογένειας Μπονατιδων, Βάρδακας Ανδρουλής της οικογένειας Βολουδιανών».
Τα ίδια δώδεκα πρόσωπα, αλλά με διαφορετική σειρά, παρουσιάζει στο βιβλίο του στα 1888 και ο Γρηγόρης Παπαδοπετράκης, γράφοντας ότι επικεφαλής στη Σφακιανή Επανάσταση του 1770, πλην του Δασκαλογιάννη και του Πρωτόπαπα, ήταν «ο εκ Καλλικράτους Γεώργιος Δασκαλάκης ή Δασκαλογεωργάκης εκ της οικογενείας των Δασκαλιανών, ο εξ Ασκύφου Αντρουλιός Μοράκης εκ των Μοριανών, εκ της Νίμπρου ο Μανούσακας και ο Αντρουλής εκ της οικογένειας των Πατακών ή Βολουδιανών, εκ του Εμπροσγιαλού ο Στρατής Βουρδουμπάς και ο Μανούσος Κούτσουπας εκ των Στρατήγων, εκ του Μουρίου ο Γεώργιος Σκορδύλης, εκ της Ανωπόλεως ο Γεώργιος Πάτερος, εκ της Αράδαινας ο Μανούσος Μπονάτος και εκ του Αγίου Ιωάννου ο Χούρδος», χωρίς όπως σημειώνει να γνωρίζουμε αν ήταν μεταξύ τους ισόβαθμοι, προσφέροντάς μας έτσι την ιστορική επιβεβαίωση των ονομάτων της «χανιώτικης» παράδοσης.
Αλλά και το πρώτο Λευκορείτικο Τραγούδι που παραθέτουμε στο φύλλο Μάιος, έρχεται σε απόλυτη συμφωνία με όλα τα παραπάνω, αφού κάνει λόγο για Δασκαλιανούς από Πατσιανό, Παττακούς από Νίμπρο, Βλάχους από Ανώπολη, Μοριανούς από Ασκύφου, Δεληγιάννηδες από Ασφένδου, (σημ. οι οποίοι δεν αναφέρονται στους δώδεκα καπετάνιους που αντιστοιχούνται σε σκοπούς, οπότε ελλείπει αυτή η «απόλυτη συμφωνία») Στρατίκους από Σφακιά, Μπονάτους από Αράδαινα, Σκορδύληδες από Μούρι, Πάτερους από Ανώπολη και Χούρδους από Άι Γιάννη».
Πέραν των ανωτέρω, οφείλομε να σημειώσομε και τα κάτωθι ως προς τα ονόματα που παρατίθενται στο ημερολόγιο και τις οικογένειές τους: Μωρανδρουλής (ή Κουτρουμπάς): Εντελώς διαφορετική οικογένεια αυτή των Μώρηδων, που προέρχεται από τους Μαυροπάτερους, από τους Κουτρουμπάδες οι οποίοι είναι Παττακοί. Οι Μαυροπάτεροι προέρχονται από τους Σκορδύληδες, οι Παττακοί όχι. Οπότε η μνεία «Κουτρουμπάς οικογένειας Μώρηδων» δεν είναι ακριβής.
Αναφέρεται επίσης «Μανούσακας Πατακών της οικογένειας Βολουδιανών». Το αντίστροφο ισχύει, οι Βολουδιανοί είναι κλάδος των Παττακών και όχι οι Παττακοί των Βολούδηδων.
Περαιτέρω, η μνεία «Μπούρμπαχης Στρατής Βουρδουμπάς της οικογένειας Στρατίκηδων» δεν είναι ακριβής. Ο Βουρβαχοστρατής, οπλαργηγός Ασφεντιωτών, αναφέρεται ότι σκοτώθηκε στην Αράδαινα: «Στο πλάι τση Αράδαινας εις το μεγάλο πεύκο, έπεσ’ ο Μπουρμπαχοστρατης κ’ ο Διγενής ο Πέτρος…». Ο Βουρδουμπάς ήταν από τη Χώρα Σφακίων, πρόκειται δηλαδή για διαφορετικά πρόσωπα, οπότε και μόνο με το διαχωρισμό αυτόν δεν προκύπτει και ο αριθμός δώδεκα.
Ας δούμε λοιπόν, λαμβάνοντας υπ’ όψη όλα τα παραπάνω, πού θα μπορούσαμε να καταλήξομε: Κατ’ αρχάς, η μόνη μνεία που υπάρχει για το επικαλούμενο τελετουργικό και τη σύνδεση δώδεκα καπετάνιων με τον Πεντοζάλη είναι αυτή του Ναύτη στη σελ. 74 του βιβλίου του «Κρητική λύρα, ένας μύθος». Το βιβλίο εξεδόθη το 1989 και πριν από αυτό δεν υπάρχει άλλη μαρτυρία για τα ιστορούμενα επί του θέματος. Ο Ναύτης επικαλείται μαρτυρίες τριών βιολατόρων, των Χάρχαλη, Κουφιανού και Κοπανίδη (πατέρα του Ναύτη), που είχαν ήδη αποβιώσει όταν εξεδόθη το βιβλίο του.
Το ημερολόγιο δεν παραθέτει άλλη πηγή. Ο Γ. Τσουχλαράκης στην ιστοσελίδα του, στο χωρίο για τον Πεντοζάλη (http://www.tsouchlarakis.com/XOROIKRITIS.htm), αναφέρει και ότι το τελετουργικό γινόταν στην Κίσσαμο και στο Σέλινο (όχι πάντως στα Σφακιά όπου λαμβάνουν χώρα τα γεγονότα). Πέραν αυτής της μαρτυρίας δεν υπάρχει αυτό σε πηγές σύγχρονες της εξεταζόμενης περιόδου ή των επόμενων αυτής χρόνων.
Η διασταύρωση λοιπόν που κάνει το ημερολόγιο ξεκινώντας από το Ναύτη, δε μας διαφωτίζει για το αν πράγματι τα γυρίσματα του Πεντοζάλη αντιστοιχούν σε οπλαρχηγούς. Τα παραδεδομένα από τον Παπαδοπετράκη ονόματα αποτελούν ιστορική μαρτυρία ως προς την ύπαρξη και τη δράση τους, δεν υπάρχει όμως πουθενά η σύνδεση με το επικαλούμενο τελετουργικό.
Περαιτέρω, ο Ψιλάκης (σελ. 105), ταυτιζόμενος με τον Παπαδοπετράκη, αναφέρει ότι γενικός αρχηγός αναδείχτηκε ο Δασκαλογιάννης, «υπ’ αυτόν δε ετάχθηκαν» οι εξής 10: Γ. Δασκαλάκης, Α, Μοράκης, Μανούσακας, Ανδρουλής, Σ. Βουρδουμπάς, Μ. Κούτσουπας, Γ. Σκορδίλης, Γ. Πάτερος, Μ. Μπουνάτος, Χούρδος.
Στο Μουρέλο (σελ. 134), αναφέρεται ο Δασκαλογιάννης ως γενικός αρχηγός και ακολούθως οι εξής 14: Γ. Δασκαλάκης, Α, Μοράκης, Μανούσακας, Ανδρουλής, Σ. Βουρδουμπάς, Μ. Κούτσουπας, Γ. Σκορδίλης, Γ. Πάτερος, δύο Δεληγιαννάκηδες, Στρατής Βούρβαχης, Βαρδής Ζαμπέτης, Μ. Μπονάτος, Χούρδος. Εδώ λοιπόν προστίθενται τρεις Ασφεδιώτες, οι δύο Δεληγιαννάκηδες κι ο Βούρβαχης, κι ένας Ανωπολίτης, ο Ζαμπέτης, αδερφός του Πρωτόπαπα. Κι αν στις προηγούμενες αναφορές είχαμε 10 καπετάνιους εκτός από τον Αρχηγό Δασκαλογιάννη, οπότε ο δωδέκατος συμπληρωνόταν με τον Πρωτόπαπα (μη λαμβανομένης υπ΄όψη της μνείας δύο προσώπων, του Μπουρμπαχοστρατή και του Βουρδουμπά, ως ένα), εδώ έχομε μνεία κι άλλων αρχηγών, ώστε να φτάνομε σε 15 μαζί με το Δασκαλογιάννη, και 16 με τον Πρωτόπαπα.
Φαίνεται λοιπόν ότι οι καπετάνιοι ήταν περισσότεροι από δέκα· θα σημειώσομε ακόμα πως η εκδοχή των δέκα δεν περιέχει κανέναν Ασφεδιώτη, αν και το χωριό είχε πάντα αντιστασιακή δράση, οπότε λογική φαίνεται η μνεία του Μουρέλου σε περισσότερους καπετάνιους. Έτσι όμως δεν υπάρχει καν ο ζητούμενος αριθμός 12 που υποτίθεται ότι ήταν οι καπετάνιοι για να αντιστοιχηθεί με το ατεκμηρίωτο τελετουργικό της μνείας ενός καπετάνιου σε κάθε γύρισμα του πεντοζάλη.
Η αποπειρώμενη διασταύρωση με το τραγούδι παρουσιάζει κι αυτή αντίστοιχα προβλήματα, καθώς η αναφορά σε οικογένειες επιφανείς των Σφακίων δεν παρέχει ούτε αυτή κάποια σύνδεση με το επικαλούμενο τελετουργικό. Θα λέγαμε ότι η απόπειρα διασταύρωσης με το τραγούδι παραπάνω τα αντίθετα βεβαιώνει: το τραγούδι με τη διευρυμένη εκδοχή του ήδη δείξαμε ότι δεν υπάρχει· αναφέρει έξι οικογένειες, από τις οποίες η μία, οι Δεληγιάννηδες, δεν είναι καν μεταξύ αυτών που κατά το ημερολόγιο αναφωνούνται στο επικαλούμενο τελετουργικό.
Έτσι, καταλήγομε πως δεν υπάρχει διασταύρωση του τελετουργικού και της σύνδεσης δώδεκα οπλαρχηγών με το Δασκαλογιάννη και πως δεν τεκμηριώνεται ιστορικά τέτοιος ισχυρισμός, όσο γοητευτικός και σκηνικά θελκτικός και να είναι.

Δεν είναι 12 αλλά περισσότερα τα μουσικά γυρίσματα του Πεντοζάλη    (το κεφάλαιο αυτό είναι γραμμένο από τον κρητικό καλλιτέχνη Νεκτάριο Κλωστράκη) 
Ο γρήγορος πεντοζάλης εδώ και τρεις τέσσερις δεκαετίες, από τις ηχογραφήσεις του ίδιου του Κώστα Παπαδάκη (Ναύτη), αν μπούμε στην διαδικασία να μετρήσουμε τα γυρίσματά του, θα διαπιστώσουμε ότι εν αντιθέσει με την άποψή του στο βιβλίο του με τον τίτλο " Κρητική Λύρα ένας μύθος" ότι οι μελωδίες-στροφές είναι 12, θα τις μετρήσουμε 13. Η δεύτερη μελωδία, πάντα μέσα από τις ηχογραφήσεις του ίδιου του Ναύτη επαναλαμβάνεται αυτούσια σαν έκτη μελωδία-στροφή. Η πέμπτη μελωδία-στροφή είναι στην ουσία δύο ξεχωριστές μελωδίες και αυτό ένας οποιοσδήποτε απλός καθηγητής μουσικής μπορεί να το καταλάβει ακούγοντας το, που σημαίνει ότι αμέσως οι 13 μελωδίες-στροφές του γρήγορου πεντοζάλη γίνονται 14. Εκτός του ότι τις ίδιες ακριβώς μελωδίες του γρήγορου πεντοζάλη τις συναντάμε σαν σιγανό- κοντυλιές στην Αν. Κρήτη...

Ως προς το χρόνο λήψης της απόφασης για την επανάσταση και έναρξης των προετοιμασιών
Ο χρόνος κατά τον οποίο αποφασίστηκε η επανάσταση, είναι κρίσιμος για τη θεωρία που αναφέρει το ημερολόγιο, καθώς τα δέκα, κατά τη θεωρία αυτή, βήματα του πεντοζάλη είναι τόσα γιατί η απόφαση λήφθηκε στις 10.10.1769. Μια γενική παρατήρηση θα ήταν ότι τα βήματα του χορού αυθαίρετα συνδέονται με την ημερομηνία της απόφασης, καθώς δεν υπάρχει κανένα υπόβαθρο προς τούτο, είτε από πλευράς γενικότερης πρακτικής είτε από πλευράς ιστορικών καταγραφών. 
Διαβάζομε στο ημερολόγιο, τα εξής: 
«…ως προς το ερώτημα, τώρα, αν η 10η Οκτωβρίου θεωρείται σωστά ως η ημερομηνία που πάρθηκε η επαναστατική απόφαση, έχουμε να σημειώσουμε ότι στη γενική και ειδική ιστορική βιβλιογραφία αναφέρεται ότι η Επανάσταση του Δασκαλογιάννη εκδηλώθηκε το Πάσχα του 1770 (4 Απριλίου) μετά από προετοιμασίες έξι μηνών. Όμως, έξι μήνες πριν τον Απρίλιο σημαίνει ότι ξεκίνησαν τις προετοιμασίες τον Οκτώβριο του 1769, που είναι ο δέκατος μήνας του χρόνου. Πέραν αυτού δεν γνωρίζουμε κάτι άλλο. Μπορεί, λοιπόν, να μην είμαστε σε θέση να επιβεβαιώσουμε την 10η Οκτωβρίου, αλλά η αναφορά του δέκατου μήνα του έτους είναι πλήρως δικαιολογημένη».
Η «γενική και ειδική ιστορική βιβλιογραφία» δεν αναφέρεται στο ημερολόγιο, οπότε δε μπορούμε να δούμε τις πηγές που επικαλείται αυτό. Το σίγουρο είναι ότι, όπως λέει το ημερολόγιο, δεν «είμαστε σε θέση να επιβεβαιώσουμε την 10η Οκτωβρίου». Οπότε το ένα σημείο της θεωρίας περί 10ης Οκτωβρίου 1769 ως χρόνου λήψης της απόφασης δεν προκύπτει καθόλου.
Για το αν η απόφαση ελήφθη Οκτώβριο του 1769, και με άγνωστη τη βιβλιογραφία που επικαλείται δίχως να συγκεκριμενοποιεί το ημερολόγιο, θα καταφύγουμε σε συγκεκριμένα πονήματα: ο Δετοράκης αναφέρει στη σελ. 308 της Επίτομης Ιστορίας της Κρήτης: «Ολόκληρο το 1769 και ως την άνοιξη του 1770 ο Δασκαλογιάννης προετοίμαζε την επανάσταση στη Σφακιά». Αυτό σημαίνει πως η απόφαση είχε ληφθεί πολύ νωρίτερα από τον Οκτώβριο του 1769.
Ο Μουρέλος, στη σελ. 132, αναφέρει πως η απόφαση (τη σύσκεψη για την οποία και τις αντιρρήσεις του Πρωτόπαπα περιγράφει παραστατικά ο Μπατζελιός στη Ρίμα του Δασκαλογιάννη), είχε ήδη ληφθεί πριν τον Αύγουστο του 1769, οπότε, με ειλημμένη την απόφαση, ειδοποιήθηκε ο Δασκαλογιάννης να μεταβεί στην Πελοπόννησο να κανονίσουν τις τελευταίες μικρολεπτομέρειες. Ο Ψιλάκης, στις σελ 105 επ., δεν προσδιορίζει χρόνο λήψης της απόφασης, αλλά αναφέρει ότι μετά από αυτήν εστάλη επιστολή στον Ορλώφ και μετά, την 25η Μαρτίου 1770, ορίστηκαν οι αρχηγοί. Κανείς λοιπόν δεν υποδεικνύει τον Οκτώβριο 1769 ως μήνα υιοθέτησης της απόφασης για την επανάσταση.

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ
Η θεωρία που συσχετίζει την επανάσταση του Δασκαλογιάννη με τον Πεντοζάλη δεν τεκμηριώνεται, αντίθετα λειτουργεί στην κατεύθυνση υποβάθμισης της διαρκούς επαναστατικής διαδικασίας της Κρήτης και των Σφακίων ειδικότερα, αγνοεί τις συνεχείς εξεγέρσεις, μειώνει τον αριθμό των οπλαρχηγών στην προκρούστεια κλίνη της με κάθε τρόπο απόδειξης της εικασίας, περιορίζει το χρόνο προετοιμασίας της επανάστασης του 1770. 
Μεθοδολογικά, αντί να εξετάσει τα γεγονότα, τα δεδομένα, κι από αυτά να βγάλει κάποιο πόρισμα, ξεκινά από το αποδεικτέο και επιχειρεί ανεπιτυχώς να προσαρμόσει τα δεδομένα στο ζητούμενο· φυσιολογικά αποτυγχάνει.
Προσφέρεται μια θεωρία γοητευτική, που επιχειρεί να συνδέσει την επανάσταση με τον πεντοζάλη· όμως η ιστορία κι η παράδοσή μας είναι τόσο γεμάτες, που δε χρειάζονται κατασκευασμένες θεωρίες για να αναδειχτεί το μεγαλείο τους. Και γεμάτες βέβαια να μην ήταν δεν είναι αυτός λόγος να υιοθετήσει ένα μύθευμα ως ιστορία. Στην εύκολη εποχή του καναπέ και του πληκτρολογίου των κοινωνικών δικτύων, η θεωρία αυτή προσφέρει αβασάνιστα ένα παραδοσιακό/ιστορικό πακέτο που δε θέλει και πολλή σκέψη, που εξαντλείται εκεί και δε μας φέρνει αντιμέτωπους με τις βαριές ιστορικές μας ευθύνες, υποβαθμίζοντας την αντιστασιακή παράδοση του λαού μας σε τέσσερις εξεγερσιακές απόπειρες πριν το 1770. Η ρήση του εθνικού μας ποιητή είναι πάντα επίκαιρη: «Το έθνος πρέπει να μάθει να θεωρεί εθνικό ό,τι είναι αληθινό»…

ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ ΩΣ ΕΜΠΟΡΕΥΜΑ, ΤΟ ΓΥΝΑΙΚΕΙΟ ΣΩΜΑ ΩΣ ΠΑΡΟΧΗ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ

Ζούμε μια συγκυρία όπου η μέχρι χτες κανονικότητα έχει διαλυθεί. Πόλεμος στην Ουκρανία, πόλεμος στη Μέση Ανατολή, διείσδυση του ισλαμοφασισμού στις δυτικές κοινωνίες υπό την καθοδήγηση της Τουρκίας και κέντρων που αυτή στηρίζει, εθνοκάθαρση στο Αρτσάχ, ανάδυση ολοκληρωτικών καθεστώτων που καταπιέζουν τις κοινωνίες τους και προβάλλουν αναθεωρητικές τάσεις.

Οι προτεραιότητες είναι δεδομένες, τις επιβάλλει η συγκυρία· όμως οι Δυτικές κοινωνίες, προπύργια ιδεολογικά (γιατί τα οικονομικά έχουν μεταφερθεί αλλού) του παγκοσμιοποιημένου καπιταλισμού, ευρισκόμενες σε δικαιωματιστική αφασία και πλήρη εσωστρέφεια, αρνούνται να κοιτάξουν γύρω τους. Στο δημόσιο διάλογο βρίσκονται ζητήματα που θέτουν οργανωμένες μειοψηφίες, συγκροτούμενες σε αντίθεση με το κοινωνικό σύνολο, τη φύση, τη λογική αλλά εν τέλει και με την προοδευτική γλώσσα που εκφέρουν.

Στην Ελλάδα, με διαρκή ζητήματα στην εξωτερική πολιτική απέναντι στην Τουρκία και τα Σκόπια, με την κατοχή της μισής Κύπρου να μετρά μισόν αιώνα, με το casus belli παρόν σε κάθε «προσέγγιση» με την Τουρκία, με τη φτώχια να χτυπά την πόρτα όλο και περισσότερων νοικοκυριών, τη βία ανάμεσα στους νέους να μας σοκάρει, το επίπεδο της εκπαίδευσης να πέφτει όλο και πιο χαμηλά, την κοινωνική συνοχή να διαλύεται, το δημογραφικό να επιτελεί μια σιωπηλή γενοκτονία, την παραγωγική δομή να παραμένει παρασιτική, η κοινωνία συζητά, σα να μην είχε άλλες προτεραιότητες, το γάμο και την τεκνοθεσία των ομοφυλόφιλων.

Θα πρέπει εδώ να σημειώσομε ότι ρόλο σε όλα αυτά παίζει η παντοδυναμία του κυβερνώντος κόμματος, ελλείψει σοβαρής αντιπολίτευσης. Και η έπαρση που, παρά τις περί του αντίθετου δηλώσεις του Πρωθυπουργού, χαρακτηρίζει κάποιον που παίζει χωρίς αντίπαλο. Είναι μακριά οι μέρες της αντίστασης στην τουρκική πολιτική εποικισμού της χώρας, η διάγνωση ανάγκης και η (εν μέρει τελικά) υλοποίηση εξοπλισμών, η προβολή της χώρας ως ακρίτα της Ευρώπης που δημιουργούσε σεβασμό και συσπείρωνε τις χώρες της ΕΕ γύρω από την Ελλάδα. Τώρα περάσαμε στη διαμεσολάβηση υπέρ της Τουρκίας στη Δύση, στην κατανόηση της αναγκαιότητας υποχωρήσεων σε μια σχέση όπου μόνο το ένα μέρος διεκδικεί, στην απουσία του κράτους από την καθημερινότητα του πολίτη, στην ανοχή της αυθαιρεσίας, της βίας, της παραβατικότητας.

Συγχρόνως, η Νέα Τάξη επιβάλλει στις Δυτικές κοινωνίες την εμπορευματοποίηση των πάντων, τον ναρκισσιστικό ατομικισμό, την αποθέωση του ατόμου και τη σύγκρουση όλων εναντίων όλων. Και, παρ’ όλο που προτάσσεται καθημερινά μια ρητορική περί ατομικών δικαιωμάτων αυτή έχει μονομερή και στοχευμένη κατεύθυνση.

Το ζήτημα της τεκνοθεσίας των ομοφυλόφιλων έχει πάρει στην Ελλάδα αυτή την περίοδο μια μεγάλη προβολή. Αν και τίθεται ως ζήτημα κατοχύρωσης δικαιώματος μιας μειοψηφικής μερίδας της κοινωνίας, στην πράξη καταλήγει σε μιαν εγωιστική προσέγγιση που αγνοεί τα δικαιώματα άλλων και καταπατά αξίες πανανθρώπινες.

Το παιδί, με το που γεννιέται, είναι υποκείμενο δικαιωμάτων. Η σχέση του με τους γονείς του είναι αδιαπραγμάτευτη, ιδίως με τη μάνα του, για λόγους φυσικής λειτουργίας και συναισθημάτων. Η γαλουχία αποτελεί κομβική διαδικασία που επιτρέπει την ομαλή ανάπτυξη του παιδιού, ενώ ο ψυχισμός του χρειάζεται τα πρότυπα του πατέρα και της μάνας για να διαμορφωθεί. Θα μπορούσαμε να αναπτύσομε επί μακρόν το ευαίσθητο ζήτημα των αναγκών ενός παιδιού που μεγαλώνει, θα αρκεστούμε όμως στα παραπάνω αυτονόητα.

Για τα δικαιώματα του παιδιού στους φυσικούς του γονείς και ιδίως στη βιολογική του μητέρα, κανείς δε μιλάει όταν τίθεται το θέμα της τεκνοθεσίας των ομοφυλόφιλων. Σε μιαν εποχή που χαρακτηρίζεται από εγωισμό και πρόταξη των δικαιωμάτων του ενός σε βάρος του άλλου, τα παιδιά δεν υπάρχουν στο δημόσιο προβληματισμό. Είναι κι αυτό φαινόμενο της εποχής μας, της κουλτούρας της ακύρωσης, της «αφύπνισης» (woke) και του άκρατου δικαιωματισμού, μονομερώς προτεινόμενου κι εφαρμοζόμενου.

Η παράδοσή μας έχει, σε ανύποπτο χρόνο μιλήσει για την ανάγκη του παιδιού να έχει τη μάνα του, μέσα από το δημοτικό μας τραγούδι, που μου θύμισε ο Σταύρος Γερωνυμάκης:

Πέρα στην πέρα γειτονιά, πέρα στην πέρα ρούγα,

Κοιλιοπονούν δυο λυγερές, μιά φτώχια και μια πλούσια

Στση πλούσιας μπαινοβγαίνανε εκατοδυό μαμήδες,

Μα στση καημένης τση φτωχιάς η Παναγιά κι ο γιός της.

Γεννά η φτώχια κ’ έκαμε παιδί καμαρωμένο

Γεννά κ’ η πλούσια κ’ έκαμε φίδι φαρμακωμένο.

Παίρνουν τση φτώχιας το παιδί και πάνε το τση πλούσιας,

Μα το παιδί εμίλησε πάνω στην τρίτη μέρα,

– Αμέτε με στση μάνας μου να με γλυκοβυζάξει,

μα τούτονε φαρμακερό και θα με φαρμακέψει…

Παράλληλα, το θέμα της τεκνοθεσίας έχει και μιαν άλλη παράμετρο: Την παρένθετη μητέρα. Μέχρι τώρα γνωρίζαμε το φαινόμενο αυτό ως μιαν αλτρουιστική προσφορά γυναικών, πολλές φορές μάνα για την κόρη της που δε μπορεί να τεκνοποιήσει, και προς αντιμετώπιση της αδυναμίας τεκνοποιίας για ιατρικούς λόγους. Πρόσφατα, ο Κασσελάκης μας το ανέδειξε ως τρόπο κατά παραγγελία απόκτησης παιδιών, που μάλιστα θα έχουν και το φύλο τους προκαθορισμένο. Η τεκνοθεσία των ομοφυλόφιλων μέσω παρένθετης μητέρας καθιστά πλέον τη γυναίκα μηχανή μαζικής παραγωγής βρεφών τα οποία έχουν παραγγείλει και αγοράσει εύρωστοι οικονομικά «γονείς». Εδώ τα στοιχεία που μπαίνουν έχουν πολύπλευρες διαστάσεις:

Υπάρχει η ταξική διάσταση: Η γυναίκα που θα δεχτεί να κυοφορήσει το κατά παραγγελία έμβρυο, είναι γυναίκα με μεγάλη οικονομική ανάγκη που δέχεται να πουλήσει το βρέφος της, ως προϊόν, σε κάποιον που έχει τα χρήματα να το αγοράσει. Εδώ μιλούμε για ταξική εκμετάλλευση, αποξένωση της μάνας από το παιδί της και αποκοπή του παιδιού από τη μάνα του.

Υπάρχει η φεμινιστική διάσταση: Η γυναίκαι υποβιβάζεται σε θερμοκοιτίδα ανάπτυξης εμβρύων που προορίζονται για πώληση. Το σώμα της γίνεται μέσο επίτευξης σκοπών τρίτων. Θα δούμε άραγε μιαν επαγγελματική διέξοδο να αναδύεται για τις γυναίκες, όπου θα υποβιβάζεται το σώμα τους σε θάλαμο παραγωγής ανθρώπων;

Τελικά ποιοι είναι αυτοί που δέχονται να πληρώσουν μια μάνα να κυοφορήσει το παιδί της εννιά μήνες και να τους το παραδώσει, με συμβόλαιο και ρήτρες εξαφάνισης από τη ζωή του παιδιού; Ποιοι δέχονται να αντιμετωπίσουν το παιδί ως εμπόρευμα και την παρένθετη μητέρα ως πάροχο υπηρεσιών κυοφορίας;

Το ζήτημα προκύπτει σε ένα ευρύτερο πλαίσιο και αντανακλά περαιτέρω επιδιώξεις μιας καταναλωτικής εμπορευματικής λογικής. Οι φαρμακοβιομηχανίες και οι ιατρικές υπηρεσίες που σχετίζονται με την αλλαγή φύλου έχουν βρει μια προσοδοφόρα αγορά, και απευθύνονται σε νεαρές ηλικίες· ήδη βέβαια, αντιμετωπίζουν αγωγές νέων που ως έφηβοι, επηρεαζόμενοι από τη διαρκή πλύση εγκεφάλου των θεωριών της αφύπνισης (woke) και των έμφυλων ταυτοτήτων κατέφυγαν σε θεραπείες και επεμβάσεις φυλομετάβασης που αργότερα, σε μιαν ωριμότερη ηλικία μετάνιωσαν. Πάντως κι εδώ τα ζητήματα φύλου αντιμετωπίζονται ως ένα ακόμα πεδίο δράσης του κεφαλαίου.

Εντύπωση προκαλεί και η γενικευμένη προπαγάνδιση του μέτρου από σύσσωμο το χώρο των ΜΜΕ, τη στιγμή που η ελληνική κοινωνία στη συντριπτική της πλειοψηφία το απορρίπτει, διαπερνώντας οριζόντια το πολιτικό φάσμα. Κι εδώ επιστρατεύονται οι συνήθεις αφορισμοί περί ακροδεξιάς κλπ, ώστε να υποχρεώσουν σε σιωπή την πλειοψηφία, σε συνδυασμό με τα φροντιστήρια στα οποία η κυβέρνηση υποβάλλει τους βουλευτές της ώστε να κάμψει τις αντιδράσεις τους και να ψηφίσουν μαζί με την αντιπολίτευση το νόμο.

Πίσω από το νομοσχέδιο κρύβεται η ευρύτερη τάση της Νέας Τάξης να αποδομήσει τα θεμέλια της κοινωνίας, βάση της οποίας είναι η οικογένεια. Όμως, ένας λαός που έχει να αντιμετωπίσει τη δημογραφική κατάρρευση, πρέπει να ασχολείται με την αναστροφή της και όχι να δέχεται τη διάλυση του πυρήνα της ύπαρξής του. Γιατί αν το δέχεται, σημαίνει ότι έχει αποδεχτεί την πορεία του στην εξαφάνιση.

ΕΠΙΣΚΕΨΗ ΕΡΝΤΟΓΑΝ: ΠΡΟΣΔΟΚΙΕΣ ΓΙΑ ΠΟΙΟΝ;

Η επίσκεψη του Τούρκου Προέδρου στην Αθήνα προκάλεσε, όπως ήταν αναμενόμενο, πολλές συζητήσεις, προσδοκίες, αντιδράσεις. Μια προσέγγιση όμως τόσο αυτής όσο και των Ελληνοτουρκικών γενικά, θα πρέπει να λαμβάνει υπ’ όψη της τη μεγάλη εικόνα. Δηλαδή την τουρκική πολιτική, μακρόπνοη και καλά σχεδιασμένη, και να παρατηρεί τις επί μέρους εξελίξεις υπό το πρίσμα αυτής της πολιτικής.
Αυτό δε γίνεται. Πιθανόν να κρίνουμε εξ ιδίων τα αλλότρια: επειδή η Ελλάδα δεν έχει όραμα ούτε σχεδιασμό, ίσως να νομίζουν οι εκάστοτε επιτελείς της εξωτερικής μας πολιτικής πως και η Τουρκία δεν έχει. Έτσι, κρίνουν τις προθέσεις της με βάση την ανά πάσα στιγμή συμπεριφορά της. Και οι αντιδράσεις είναι ανάλογες: Όταν η Τουρκία επιτίθεται, θεωρούμε ότι πρόκειται για έξαρση της στιγμής, για παιχνίδια με στόχο το εσωτερικό ακροατήριο της Τουρκικής κυβέρνησης. Όταν αναστέλλει τις προκλήσεις, ερμηνεύεται αυτό ως μια αλλαγή στάσης που ανοίγει προοπτικές εξομάλυνσης των σχέσεων. Έτσι, η ελληνική πολιτική άγεται και φέρεται από τις τουρκικές συμπεριφορές, αιφνιδιάζεται δε όταν από μια περίοδο ύφεσης επανέρχεται η τουρκική επιθετικότητα. Αυτό από μόνο του είναι προβληματικό και αποτελεί εγγύηση της συνέχισης των προβλημάτων, γιατί εμποδίζει την αντιμετώπισή τους στην πραγματική τους διάσταση: του ότι απέναντί μας έχομε μιαν επεξεργασμένη πολιτική βαθιάς πνοής, την οποία η Τουρκία υλοποιεί, επομένως κάθε της κίνηση εντάσσεται σε αυτό το στόχο, ανεξάρτητα από διακυμάνσεις στην ένταση που προκαλεί.
Μια πρώτη εκτίμηση της επίσκεψης Ερντογάν είναι λοιπόν ότι δεν την καταλαβαίνει η Ελλάδα ως μέρος ενός ευρύτερου σχεδίου της Τουρκίας για την περιοχή μας και την πατρίδα μας. Άρα δε μπορούν να εξαχθούν αξιόπιστα συμπεράσματα για το αποτέλεσμά της. Αυτό είναι πρόβλημα που θα πρέπει να επιλύσει η χώρα μας το συντομότερο, ανεξάρτητα από τη θέση που μπορεί κάποιος να υιοθετήσει απέναντι στη γείτονα. Ακόμα κι αν κάποιος υποστηρίζει τον κατευνασμό και την υποταγή της Ελλάδας στις διεκδικήσεις της Τουρκίας, πρέπει να το κάνει έχοντας στο νου του την πλήρη εικόνα, τις προθέσεις και τα σχέδια της πολιτικής της. Άλλο η εσωτερική αντιπαράθεση για τί πρέπει να γίνει, κι άλλο η λάθος ανάγνωση της πραγματικότητας.
Οφείλει ο δημόσιος διάλογος και αντιπαράθεση να γίνεται σε στέρεα βάση. Κι αυτή μπορεί να είναι μόνο η διάγνωση της τουρκικής πολιτικής. Έτσι μόνο κάθε πλευρά θα μπορεί να επιχειρηματολογήσει συγκεκριμένα, και να επεξεργαστεί μιαν άποψη που θα απαντά σε πραγματικές καταστάσεις. Αλλιώς πρόκειται για θέσεις που δεν αντιμετωπίζουν την πραγματικότητα, κι η πραγματικότητα σε τέτοιες περιπτώσεις τιμωρεί.
Δε θα αναλύσομε εδώ τη διαχρονική τουρκική επεκτατικότητα, το σχεδιασμό που μεθοδικά προχωράει από την επαύριο της Συνθήκης της Λωζάννης μέχρι σήμερα, από το Αρτσάχ μέχρι την Κύπρο κι από το Κουρδιστάν ως τη Λιβύη. Θα επιμείνομε όμως πως πρέπει αυτή να συνειδητοποιηθεί από τον ελληνικό επιτελικό και διπλωματικό σχεδιασμό.
Αν αυτό γίνει, θα μπορεί η ελληνική πολιτική, ακόμα κι αυτή που πρεσβεύει την υποταγή, να ασκείται με βάση γεγονότα κι όχι επιθυμίες. Κι αυτό ήδη θα είναι κέρδος.
Δεν αρκεί όμως η κατανόηση του τουρκικού σχεδιασμού· θα πρέπει να διαμορφωθεί όραμα και σχέδιο για τη χώρα, σε κάθε επίπεδο, κι όχι μόνο στην εξωτερική πολιτική. Γιατί δίχως αυτό, υπάρχουμε ακόμα τυχαία, και οποιαδήποτε αρνητική εξέλιξη θα μας βρει απροετοίμαστους. Το θέμα είναι ότι οι ελίτ της χώρας στερούνται οράματος· δεν νοιώθουν καν συνδεδεμένες με τη χώρα, τη βλέπουν ως χώρο άσκησης οικονομικών δραστηριοτήτων και το βλέμμα τους είναι στραμμένο στο εξωτερικό, όπου έτσι κι αλλιώς μπορούν εύκολα να καταφύγουν όταν έρθει η ώρα.
Οπότε, τη διέξοδο θα πρέπει να την επεξεργαστεί ο λαός. Θα πρέπει να καταλάβει ότι τα διακυβεύματα είναι πια υπαρξιακά, ότι δεν υπάρχει αύριο, δεν υπάρχει συνέχιση μιας πορείας στην ιστορία με ένα νέο ακρωτηριασμό. Η επόμενη ήττα θα είναι η ταφόπλακα της ύπαρξής μας σαν ιστορικό υποκείμενο. Γι’ αυτό οφείλομε να αντιδράσομε, πρώτα απέναντι στον παρακμιακό εαυτό μας που μας ωθεί στην καταστροφή. Να ξεπεράσομε τη μεγάλη μας κρίση αξιών, να σταθούμε ξανά στα πόδια μας κοιτώντας πώς λειτουργούσαν οι παλιοί μας, να εκσυγχρονίσομε την παράδοσή μας. Και ακολούθως να φτιάξομε όραμα και πολιτικές που θα το υλοποιήσουν. Με τακτικές κινήσεις και στρατηγικούς σχεδιασμούς, προσηλωμένοι στο στόχο και αποφασισμένοι. Πρώτα απέναντι στο μηδενιστικό εαυτό μας και μετά απέναντι στο γενοκτόνο, αναθεωρητικό, ιμπεριαλιστικό Τουρκικό κράτος, είτε στην κεμαλική είτε στην ισλαμοφασιστική του εκδοχή…

Ακολουθεί σχολιασμός κατ’ άρθρο του κειμένου της Διακήρυξης των Αθηνών Περί Σχέσεων Φιλίας και Καλής Γειτονίας (με κεφαλαία κάτω από το σχολιαζόμενο άρθρο):
Ο Πρωθυπουργός της Ελληνικής Δημοκρατίας, η Α.E. κ. Κυριάκος Μητσοτάκης και ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας της Τουρκίας, η Α.E. κ. Recep Tayyip Erdoğan, εκπροσωπώντας τις αντίστοιχες Κυβερνήσεις τους (που αποκαλούνται από κοινού «τα Μέρη»), έχοντας προεδρεύσει της 5ης συνάντησης του Ανωτάτου Συμβουλίου Συνεργασίας μεταξύ της Ελληνικής Δημοκρατίας και της Δημοκρατίας της Τουρκίας την 7η Δεκεμβρίου 2023, στην Αθήνα, σε πνεύμα καλής θέλησης και συνεργασίας,
PP1. Αναγνωρίζοντας την ανανεωμένη βούληση για συνεργασία μεταξύ των Κυβερνήσεων των δύο χωρών,
ΕΔΩ ΕΓΚΕΙΤΑΙ Η ΛΑΘΟΣ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΠΛΕΥΡΑΣ. ΒΛΕΠΕΙ ΑΝΑΝΕΩΜΕΝΗ ΒΟΥΛΗΣΗ ΓΙΑ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ ΣΤΗΝ ΤΑΚΤΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗΣ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΜΕΤΑΤΡΟΠΗΣ ΤΗΣ ΣΕ ΠΛΥΝΤΗΡΙΟ ΚΑΙ ΔΟΥΡΕΙΟ ΊΠΠΟ ΤΗΣ ΤΟΥΡΚΙΑΣ ΣΤΗ ΔΥΣΗ.
PP2. Υπογραμμίζοντας ότι οι δεσμοί μεταξύ των δύο γειτονικών εθνών έχουν τη δυνατότητα να αυξήσουν σημαντικά την ευημερία και τη δυναμική της περιοχής,
ΟΙ ΔΕΣΜΟΙ ΤΩΝ ΔΥΟ ΓΕΙΤΟΝΙΚΩΝ ΕΘΝΩΝ ΕΙΝΑΙ ΔΕΣΜΟΙ ΚΑΤΑΠΙΕΣΗΣ, ΜΕΣΑ ΑΠΟ ΑΙΩΝΕΣ ΕΞΑΝΔΡΑΠΟΔΙΣΜΩΝ, ΕΞΙΣΛΑΜΙΣΜΩΝ ΚΑΙ ΓΕΝΟΚΤΟΝΙΑΣ ΤΩΝ ΤΟΥΡΚΩΝ ΣΕ ΒΑΡΟΣ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ ΚΑΙ ΤΩΝ ΑΛΛΩΝ ΛΑΩΝ ΤΗΣ ΑΝΑΤΟΛΗΣ.
PP3. Δίνοντας έμφαση στην ανάγκη να συνεχίσουν να εργάζονται από κοινού προς όφελος και των δύο κοινωνιών σε κλίμα φιλίας και αμοιβαίας εμπιστοσύνης,
Η ΑΝΑΓΚΗ ΕΙΝΑΙ ΤΗΣ ΤΟΥΡΚΙΑΣ ΝΑ ΕΠΑΝΑΣΥΣΤΗΣΕΙ ΓΕΦΥΡΕΣ ΠΡΟΣ ΤΗ ΔΥΣΗ. ΔΕΝ ΠΡΟΣΒΛΕΠΕΙ ΣΕ ΣΧΕΣΗ ΜΕ ΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ, ΤΗΝ ΟΠΟΙΑ ΑΠΑΞΙΩΝΕΙ, ΑΛΛΑ ΜΕΣΩ ΑΥΤΗΣ ΣΤΗ ΣΧΕΣΗ ΜΕ ΤΗ ΔΥΣΗ.
PP4. Επιδιώκοντας ενίσχυση των διμερών σχέσεων μέσω των υφιστάμενων θεσμικών μηχανισμών,
ΚΑΙ ΟΧΙ ΜΕΣΩ ΜΗΧΑΝΙΣΜΩΝ ΠΟΥ ΔΕΝ ΕΛΕΓΧΕΙ Η ΤΟΥΡΚΙΑ.
PP5. Τονίζοντας ότι, προκειμένου να ενισχυθούν οι σχέσεις καλής γειτονίας, αμφότερα τα Μέρη, χωρίς να θίγονται οι εκατέρωθεν νομικές θέσεις τους, θα καλλιεργούν πνεύμα αλληλεγγύης απέναντι στις τρέχουσες και μελλοντικές προκλήσεις,
ΓΙΝΕΤΑΙ ΣΑΦΕΣ ΠΩΣ ΜΕΣΑ ΑΠΟ ΑΥΤΗ ΤΗΝ ΟΥΔΕΤΕΡΗ ΕΚΦΡΑΣΗ, ΚΑΘΟΛΟΥ ΔΕΝ ΕΠΙΤΥΓΧΑΝΕΤΑΙ ΙΣΗ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΤΩΝ ΔΥΟ ΧΩΡΩΝ: ΕΦΟΣΟΝ Η ΤΟΥΡΚΙΑ ΕΠΙΖΗΤΑ ΑΛΛΑΓΗ ΤΟΥ ΣΤΑΤΟΥΣ ΚΒΟ ΚΑΙ Η ΕΛΛΑΔΑ ΟΧΙ, Ο ΚΕΡΔΙΣΜΕΝΟΣ ΑΠΟ ΑΥΤΗ ΤΗ ΔΙΑΤΥΠΩΣΗ ΕΙΝΑΙ Η ΤΟΥΡΚΙΑ, ΠΟΥ ΒΛΕΠΕΙ ΝΑ «ΜΗ ΘΙΓΟΝΤΑΙ» ΟΙ ΝΟΜΙΚΕΣ ΤΗΣ ΘΕΣΕΙΣ, ΑΠΟ ΤΗΝ ΥΦΑΛΟΚΡΗΠΙΔΑ ΤΩΝ ΝΗΣΙΩΝ ΜΕΧΡΙ ΤΟ ΤΟΥΡΚΟΛΙΒΥΚΟ ΜΝΗΜΟΝΙΟ.
PP6. Υπογραμμίζοντας ότι για την προώθηση της εν λόγω θετικής ατμόσφαιρας και ατζέντας, αμφότερα τα Μέρη θα ενθαρρύνουν την ανταλλαγή επισκέψεων σε κάθε επίπεδο με προσέγγιση προσανατολισμένη στην επίτευξη αποτελεσμάτων,
Η ΑΝΤΑΛΛΑΓΗ ΕΠΙΣΚΕΨΕΩΝ ΘΑ ΑΡΕΙ ΤΗΝ ΑΠΟΜΟΝΩΣΗ ΤΗΣ ΤΟΥΡΚΙΑΣ ΑΠΟ ΤΗ ΔΥΣΗ ΚΑΙ ΘΑ ΠΕΡΑΣΕΙ ΤΟ ΜΗΝΥΜΑ ΟΤΙ ΕΞΑΚΟΛΟΥΘΕΙ ΝΑ ΕΙΝΑΙ ΑΚΟΜΑ ΑΞΙΟΠΙΣΤΟΣ ΕΤΑΙΡΟΣ ΤΗΣ. ΠΡΟΚΕΙΤΑΙ ΓΙΑ ΞΕΠΛΥΜΑ ΔΙΑΡΚΕΙΑΣ, ΑΦΟΥ ΟΙ ΕΠΙΣΚΕΨΕΙΣ ΘΑ ΣΥΝΕΧΙΖΟΝΤΑΙ ΓΙΑ ΟΣΟ ΕΞΥΠΗΡΕΤΕΙ ΤΗΝ ΤΟΥΡΚΙΑ.
PP7. Υπενθυμίζοντας ότι μεταξύ των θεμελιωδών σκοπών του Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών και των παγκοσμίως αναγνωρισμένων αρχών του διεθνούς δικαίου είναι η διατήρηση της διεθνούς ειρήνης και η φιλική συνεργασία μεταξύ των κρατών,
ΔΕ ΓΙΝΕΤΑΙ ΕΠΙΚΛΗΣΗ ΤΟΥ ΧΑΡΤΗ ΤΩΝ ΗΝΩΜΕΝΩΝ ΕΘΝΩΝ ΓΕΝΙΚΑ, ΚΑΘΩΣ Η ΤΟΥΡΚΙΑ ΤΟΝ ΚΑΤΑΠΑΤΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΙΚΑ. ΑΠΟΜΟΝΩΝΕΤΑΙ ΕΔΩ ΜΟΝΟ Η ΔΙΑΤΗΡΗΣΗ ΤΗΣ ΔΙΕΘΝΟΥΣ ΕΙΡΗΝΗΣ ΚΑΙ Η ΦΙΛΙΚΗ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ ΜΕΤΑΞΥ ΤΩΝ ΕΘΝΩΝ· ΟΤΑΝ ΟΜΩΣ ΑΥΤΟ ΔΕ ΓΙΝΕΤΑΙ ΣΤΗ ΒΑΣΗ ΤΩΝ ΑΡΧΩΝ ΤΟΥ ΧΑΡΤΗ, ΤΟΤΕ Η ΕΙΡΗΝΗ ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΕΠΙΤΕΥΧΘΕΙ ΜΕ ΤΗΝ ΥΠΟΤΑΓΗ ΤΟΥ ΑΣΘΕΝΕΣΤΕΡΟΥ ΣΤΟΝ ΙΣΧΥΡΟΤΕΡΟ ΔΙΧΩΣ ΠΟΛΕΜΟ, ΚΑΙ Η ΦΙΛΙΚΗ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ ΘΑ ΟΔΗΓΕΙ ΣΤΗΝ ΕΠΙΚΡΑΤΗΣΗ ΤΩΝ ΘΕΣΕΩΝ ΤΟΥ ΙΣΧΥΡΟΥ.
PP8. Έχοντας αποφασίσει να καλλιεργούν φιλικές σχέσεις, αμοιβαίο σεβασμό, ειρηνική συνύπαρξη και κατανόηση και να επιλύουν κάθε διαφορά μεταξύ τους με ειρηνικά μέσα και σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο,
ΉΔΗ Ο ΕΡΝΤΟΓΑΝ ΕΔΕΙΞΕ ΠΩΣ ΕΝΝΟΕΙ ΤΗΝ ΕΠΙΚΛΗΣΗ ΤΟ ΔΙΕΘΝΕΣ ΔΙΚΑΙΟ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΕΠΙΣΚΕΨΗ ΤΟΥ: ΌΤΑΝ ΠΑΡΕΠΕΜΨΕ ΣΕ ΑΥΤΟ Ο ΜΗΤΣΟΤΑΚΗΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΥΠΡΟ, Ο ΕΡΝΤΟΓΑΝ ΑΠΑΝΤΗΣΕ ΠΩΣ ΠΡΕΠΕΙ ΤΟ ΚΥΠΡΙΑΚΟ ΝΑ ΛΥΘΕΙ ΜΕ ΒΑΣΗ ΤΗΝ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ, ΔΗΛΑΔΗ ΤΑ ΤΕΤΕΛΕΣΜΕΝΑ ΠΟΥ ΕΧΕΙ ΔΗΜΙΟΥΡΓΗΣΕΙ Η ΤΟΥΡΚΙΚΗ ΚΑΤΟΧΗ. ΚΙ ΑΥΤΗ ΕΙΝΑΙ Η ΟΛΗ ΤΑΚΤΙΚΗ ΤΗΣ ΤΟΥΡΚΙΑΣ.
PP9. Υπογραμμίζοντας τη σημασία των αποτελεσματικών διαύλων και μηχανισμών επικοινωνίας σε κάθε επίπεδο για την επιτυχή διαχείριση των διμερών τους σχέσεων, με ιδιαίτερη έμφαση στην αποφυγή συγκρουσιακών καταστάσεων και δυνητικής κλιμάκωσης,
ΚΙ ΕΔΩ ΤΑ ΘΕΜΑΤΑ ΕΙΝΑΙ «ΔΙΜΕΡΗ», ΟΠΟΤΕ ΔΙΜΕΡΩΣ ΘΑ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΖΟΝΤΑΙ. Η ΔΙΕΘΝΟΠΟΙΗΣΗ ΠΟΥ ΟΦΕΙΛΕΙ ΝΑ ΓΙΝΕΤΑΙ ΣΕ ΚΑΘΕ ΔΙΑΦΟΡΑ ΕΚ ΜΕΡΟΥΣ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ, Η ΕΜΠΛΟΚΗ ΤΗΣ ΕΕ ΚΑΙ ΑΛΛΩΝ ΟΡΓΑΝΙΣΜΩΝ, ΑΚΟΜΑ ΚΑΙ ΤΟ ΛΑΘΡΟΜΕΤΑΝΑΣΤΕΥΤΙΚΟ ΠΟΥ ΕΥΘΕΩΣ ΑΦΟΡΑ ΤΗΝ ΕΥΡΩΠΗ, ΕΙΝΑΙ ΔΙΜΕΡΗ ΘΕΜΑΤΑ ΚΑΙ Η ΑΠΟΦΥΓΗ ΤΩΝ ΣΥΓΚΡΟΥΣΕΩΝ ΣΗΜΑΙΝΕΙ ΟΤΙ ΚΑΠΟΙΟΣ ΘΑ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΚΑΝΕΙ ΥΠΟΧΩΡΗΣΕΙΣ. ΞΕΡΟΥΜΕ ΠΟΙΟΣ.
PP10 Τονίζοντας ότι και τα δύο Μέρη θα προσεγγίσουν τις σχέσεις τους με στόχο την ενίσχυση της οικονομικής συνεργασίας και την εμβάθυνση των δεσμών μεταξύ των λαών, συνεισφέροντας με αυτόν τον τρόπο στην ευημερία και την ειρηνική συνύπαρξη των δύο γειτονικών λαών τους, τονίζοντας περαιτέρω ότι προς τούτο, υπό το φως της επιτευχθείσας σημαντικής προόδου σχετικά με την προώθηση της θετικής ατζέντας σε οικονομικά και εμπορικά θέματα μέσω του Κοινού Σχεδίου Δράσης, οι δύο πλευρές θα διερευνήσουν επιπρόσθετα θέματα συνεργασίας.
Η ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ ΑΝΑΜΕΣΑ ΜΕ ΜΙΑ ΧΩΡΑ ΠΟΥ ΕΧΕΙ ΠΑΡΑΓΩΓΙΚΗ ΒΑΣΗ ΟΠΩΣ Η ΤΟΥΡΚΙΑ ΚΑΙ ΜΙΑ ΠΟΥ ΤΗΝ ΕΧΕΙ ΚΑΤΑΣΤΡΕΨΕΙ, ΟΠΩΣ Η ΕΛΛΑΔΑ, ΣΗΜΑΙΝΕΙ ΟΤΙ Η ΕΛΛΑΔΑ ΘΑ ΚΑΤΑΣΤΕΙ ΕΙΣΑΓΩΓΕΑΣ ΤΟΥΡΚΙΚΩΝ ΠΡΟΪΟΝΤΩΝ. ΤΟ ΣΥΝΑΛΛΑΓΜΑ ΠΟΥ ΘΑ ΦΕΥΓΕΙ ΧΡΗΜΑΤΟΔΟΤΕΙ ΤΟΥΣ ΤΟΥΡΚΙΚΟΥΣ ΕΞΟΠΛΙΣΜΟΥΣ.

Συμφώνησαν στα κάτωθι:
OP1. Τα Μέρη συμφωνούν να συμμετέχουν σε συνεχείς εποικοδομητικές και ουσιαστικές διαβουλεύσεις με βάση τους ακόλουθους πυλώνες:
(α) Πολιτικός Διάλογος:
– σε θέματα αμοιβαίου συμφέροντος
– Διερευνητικές/ Διαβουλευτικές συνομιλίες
(β) Θετική Ατζέντα, στο πλαίσιο του ενισχυμένου Κοινού Σχεδίου Δράσης, που περιλαμβάνει μέτρα κοινού ενδιαφέροντος στους τομείς της επιχειρηματικότητας-οικονομίας, τουρισμού, μεταφορών, ενέργειας, καινοτομίας, επιστήμης και τεχνολογίας, γεωργίας, περιβαλλοντικής προστασίας, κοινωνικής ασφάλισης και υγείας, νεολαίας, εκπαίδευσης και αθλητισμού και όποιον άλλο τομέα συμφωνηθεί από κοινού, με στόχο την επίτευξη σημαντικών και συγκεκριμένων παραδοτέων, εξορθολογίζοντας και επικαιροποιώντας συνεχώς την ατζέντα, με δομημένο τρόπο και νέα θέματα.
(γ) Μέτρα Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης, που περιλαμβάνουν μέτρα στον στρατιωτικό τομέα που θα συνέβαλλαν στην εξάλειψη αδικαιολόγητων πηγών έντασης, καθώς και των κινδύνων που απορρέουν από αυτές.
ΜΕ ΤΟ CASUS BELLI ΣΕ ΙΣΧΥ ΤΙ ΜΕΤΡΑ ΘΑ ΟΙΚΟΔΟΜΗΣΗΣ ΕΜΠΙΣΤΟΣΥΝΗΣ ΜΠΟΡΟΥΝ ΝΑ ΛΗΦΘΟΥΝ;
OP2. Τα Μέρη δεσμεύονται να απέχουν από κάθε δήλωση, πρωτοβουλία, ή ενέργεια που θα μπορούσε να υπονομεύσει ή να απαξιώσει το γράμμα και το πνεύμα αυτής της Διακήρυξης ή να θέσει σε κίνδυνο τη διατήρηση της ειρήνης και της σταθερότητας στην περιοχή τους.
Η ΑΝΑΚΗΡΥΞΗ ΚΑΙ ΟΡΙΟΘΕΤΗΣΗ ΑΟΖ ΕΙΝΑΙ ΠΡΟΦΑΝΩΣΠΡΩΤΟΒΟΥΛΙΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΟΠΟΙΑ ΘΑ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΑΠΕΧΕΙ Η ΕΛΛΑΔΑ;
OP3. Τα Μέρη θα προσπαθήσουν να επιλύσουν οποιαδήποτε διαφορά προκύψει μεταξύ τους με φιλικό τρόπο, μέσω απευθείας διαβουλεύσεων μεταξύ τους ή με άλλα μέσα αμοιβαίας επιλογής, όπως προβλέπεται στον Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών.
ΕΔΩ ΠΕΤΥΧΑΙΝΕΙ Η ΤΟΥΡΚΙΑ ΤΟ ΣΤΟΧΟ ΤΗΣ ΜΗ ΔΙΕΘΝΟΠΟΙΗΣΗΣ ΤΟΥ ΕΠΕΚΤΑΤΙΣΜΟΥ ΤΗΣ. ΌΤΑΝ ΔΗΜΙΟΥΡΓΕΙ ΕΝΤΑΣΕΙΣ ΑΥΤΕΣ ΕΙΤΕ ΘΑ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΛΥΘΟΥΝ ΣΕ ΔΙΜΕΡΕΣ ΕΠΙΠΕΔΟ, ΕΙΤΕ ΝΑ ΕΠΙΛΕΞΟΥΝ ΑΠΟ ΚΟΙΝΟΥ ΑΛΛΑ ΜΕΣΑ. Η ΕΜΠΛΟΚΗ ΤΗΣ ΕΕ ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΜΠΟΡΕΙ ΠΙΑ ΝΑ ΓΙΝΕΙ ΜΟΝΟ ΜΕ ΤΗ ΣΥΝΑΙΝΕΣΗ ΤΗΣ ΤΟΥΡΚΙΑΣ.
Αυτή η Διακήρυξη δεν αποτελεί διεθνή συμφωνία, δεσμευτική για τα Μέρη κατά το διεθνές δίκαιο. Καμία πρόνοια της Διακήρυξης αυτής δεν πρέπει να ερμηνεύεται ότι παράγει νομικά δικαιώματα ή υποχρεώσεις για τα Μέρη.
ΔΗΛΑΔΗ ΕΧΟΜΕ ΕΝΑ ΕΥΧΟΛΟΓΙΟ ΠΟΥ ΔΕΝ ΟΔΗΓΕΙ ΠΟΥΘΕΝΑ. Ή ΜΑΛΛΟΝ ΟΔΗΓΕΙ ΣΤΗΝ ΕΜΠΕΔΩΣΗ ΤΩΝ ΤΟΥΡΚΙΚΩΝ ΕΠΙΔΙΩΞΕΩΝ, ΑΦΟΥ ΚΑΝΕΝΑ ΜΕΤΡΟ ΦΙΛΙΑΣ ΔΕ ΘΑ ΑΠΟΤΕΛΕΙ ΕΜΠΟΔΙΟ ΣΤΗΝ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ ΕΝΤΑΣΗΣ.
Έγινε στην Αθήνα, την 7η Δεκεμβρίου 2023, σε δύο αντίγραφα, καθένα στην Ελληνική, Τουρκική και Αγγλική γλώσσα με όλα τα κείμενα να θεωρούνται εξίσου αυθεντικά. Σε περίπτωση διαφοράς ως προς την ερμηνεία, υπερισχύει το αγγλικό κείμενο.

ΜΙΚΡΟΕΛΛΑΔΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΔΙΑΧΡΟΝΙΚΕΣ ΣΥΝΈΠΕΙΕΣ: Η ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ ΤΟΥ ΑΡΤΣΑΧ

Έχομε πολλές φορές αναφερθεί στα γεγονότα της περιόδου 1909-1922, που κατέληξαν στην καταστροφή και καθόρισαν τη μορφή της περιοχής μας και το γεωπολιτικό γίγνεσθαι, όχι μόνο της εποχής εκείνης, αλλά με προεκτάσεις που επηρεάζουν το σήμερα.

Από τις στάχτες της Σμύρνης βγήκε μια Τουρκία δυνατή και σεβαστή στους γύρω της και μια Ελλάδα αποδυναμωμένη, φοβική απέναντι στους νικητές και απομονωμένη διεθνώς. Η σχέση των δύο χωρών συνεχίστηκε σε αυτό τον τόνο έκτοτε. Μόνο που η Τουρκία δε θεωρούσε τη νέα κατάσταση παγιωμένη. Η ιμπεριαλιστική της φύση φάνηκε από την επαύριο της συνθήκης της Λωζάννης, τόσο με την καταπίεση των μειονοτήτων στο εσωτερικό της όσο και από τη συνεχιζόμενη επέκτασή της, αρχικά στην Αλεξανδρέττα, οδηγώντας και το πατριαρχείο της Αντιόχειας σε εκπατρισμό.

Αντίθετα, εδώ, η «μικρά πλην έντιμος» Ελλάδα, θεώρησε τις γεωπολιτικές διευθετήσεις που ακολούθησαν την καταστροφή ως παγιωμένες, και συνέχισε τη κολοβωμένη της ζωή προσπαθώντας να ξεχάσει· κι όπου δεν αρκούσε η προσπάθεια, ερχόταν η επιβολή μιας πολιτικής λήθης, με πρώτους στόχους τους Πρόσφυγες.

Το ότι τα τρομερά συμβάντα θεωρήθηκαν λήξαντα, βοήθησε και στο ξέπλυμα του Μικροελλαδισμού. Γιατί, στο όνομα του να τα αφήσουμε πίσω αυτά, δεν έγινε μια συζήτηση που θα αποκάλυπτε τις προεκτάσεις της Ήττας, της ουδετερότητας του Παλατιού, της απεμπόλησης της ευκαιρίας της Καλλίπολης το 1915. Που θα διαπίστωνε τον αναθεωρητικό χαρακτήρα της Τουρκίας και θα λάβαινε μέτρα. Που θα έβλεπε στην αντανάκλαση της Καταστροφής στο σήμερα, το όποιο σήμερα διαχρονικά, τη βόμβα που είχε βάλει ο Μικροελλαδισμός όχι στις προσπάθειες της περιόδου, αλλά στα θεμέλια του ελλαδικού κράτους έκτοτε.

Γιατί αν ο Μικροελλαδισμός δεν είχε επιβάλει την πολιτική του, η Ελλάδα θα είχε συντελέσει στο σύντομο τερματισμό του Α’ παγκόσμιου πολέμου, η Γερμανία δε θα προλάβαινε να οχυρώσει την Καλλίπολη κι η Οθωμανική Αυτοκρατορία θα διαμοιραζόταν ανάμεσα στους υπόδουλους λαούς της. Η Τουρκία θα έβγαινε ανίσχυρη και περικυκλωμένη από έθνη ελεύθερα που μέχρι χτες καταπίεζε, και δε θα μπορούσε να ασκήσει την πολιτική που ασκεί.

Τις συνέπειες της στάσης των φιλογερμανικών δυνάμεων της χώρας τότε, τις είδαμε στους διωγμούς των Ρωμιών της Πόλης, της Ίμβρου και της Τενέδου. Τις είδαμε το 1974 στην Κύπρο. Τις βλέπουμε καθημερινά στη Θράκη, στο Αιγαίο, στην Ανατολική Μεσόγειο. Αλλά δεν τις συνδέομε με εκείνη την περίοδο και το Διχασμό.

Όμως ο Μικροελλαδισμός δεν αφορά μόνο την πατρίδα μας. Γιατί, μέσα στην άρνησή του να εφαρμόσει μιαν εθνική πολιτική, μέσα στην αντίληψη της μικράς πλην εντίμου, αρνήθηκε να δει πως η Ελλάδα ήταν σημείο αναφοράς και για τους άλλους υπόδουλους λαούς, όσους είχαν επιβιώσει της Γενοκτονίας. Κι ότι η αποτυχία της Ελλάδας επηρέαζε και τους λαούς αυτούς. Μια νικήτρια Ελλάδα μέσα στην Ανταντ, θα πετύχαινε όρους καλύτερους και από τη Συνθήκη των Σεβρών, και θα διασφάλιζε πατρίδα και στους λαούς της Μικράς Ασίας που σήμερα είτε τη χάνουν είτε μάχονται γι’ αυτήν.

Έτσι, οι διαδοχικές απεμπολήσεις των ευκαιριών, από τη μη συμμετοχή στην εκστρατεία της Καλλίπολης εξαρχής μέχρι την εκλογική ήττα του Βενιζέλου και την επάνοδο του Κωνσταντίνου στο θρόνο, επέτρεψαν στην Τουρκία να νικήσει, να διαιωνίσει την κυριαρχία της στη Μικρά Ασία και να συνεχίσει την πολιτική της.

Κι η «μικρή» Ελλάδα, αρνήθηκε να δει το μεγάλο της ρόλο, που συμπεριλάμβανε όχι μόνο τους υπόδουλους Ρωμιούς, αλλά είχε λειτουργία προστασίας και ως προς τους υπόλοιπους υπόδουλους. Έτσι, οι Αρμένιοι έμειναν σε μια μικρή έκταση της ιστορικής τους κοιτίδας, περικυκλωμένοι από εχθρούς. Δεν απέκτησαν τελικά μικρασιατικό κράτος και το καυκάσιο επιβίωσε στα πλαίσια της Σοβιετικής Ένωσης, ενώ το Αρτσάχ κέρδισε μια ντε φάκτο ανεξαρτησία αρχικά, μέχρι να φανούν κι εκεί οι συνέπειες της Ήττας του 22. Γιατί η Τουρκία της νίκης του 22 είναι αυτή που επιβάλει τις πολιτικές της επέκτασης, αυτή είναι που μέσω των Αζέρων κατάγει νίκες και κατακτά τελικά το Αρτσάχ, αυτή ετοιμάζει την επόμενη επίθεση στην Αρμενία και τη μεθεπόμενη στον Ελληνισμό.

Έτσι, ο Μικροελλαδισμός του τότε, δεν κατέστρεψε μόνο τα συγκαιρινά του οράματα, ούτε υπονόμευσε μόνο το μέλλον του λαού μας· υπονόμευσε το μέλλον όλης της περιοχής, όλων των λαών της Μικράς Ασίας. Κι αυτό το βλέπομε σε συνέχειες· μετά την Κύπρο το Αρτσάχ. Μετά το Αρτσάχ η Αρμενία. Και μετά ή παράλληλα εμείς.

Αν ο Μικροελλαδισμός δεν είχε επικρατήσει τότε, δε θα χρειαζόταν σήμερα να ασκούμε κριτική στη Ρωσία και τη Δύση γιατί δεν προστάτεψαν το Αρτσάχ. Δε θα είχαμε τις απειλές που σήμερα θέτουν σε αμφιβολία την ύπαρξη τη δική μας και των Αρμενίων.

Βέβαια, με τα «αν» και τις υποθέσεις, δε μπορεί κανείς να επιβεβαιώσει μιαν άποψη. Αλλά αυτό ας το πει κάποιος στα εκάστοτε θύματα του Τουρκικού επεκτατισμού, ας πάει να το πει τώρα στους κατοίκους του Αρτσάχ που εγκαταλείπουν την πατρίδα τους μετά από αιώνες υπό το φόβο μιας νέας Γενοκτονίας.

ΕΛΛΗΝΟΤΟΥΡΚΙΚΗ ΦΙΛΙΑ ΚΑΙ ΤΟΥΡΚΟΚΡΗΤΙΚΟΙ

100 χρόνια συμπληρώνονται φέτος από τη Συνθήκη της Λωζάνης και την ανταλλαγή των πληθυσμών μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας. Μουσουλμανικοί πληθυσμοί, Ελληνόφωνοι κυρίως, και Χριστιανικοί πληθυσμοί ανταλλάχτηκαν και πέρασαν στην άλλη όχθη του Αιγαίου μετά την Καταστροφή. Ήταν η τελευταία πράξη μιας διαδικασίας που είχε ξεκινήσει πολλά χρόνια πριν, με τις συνθήκες κάθε πληθυσμού να έχουν  κοινά σημεία αλλά και διαφορές.

Στην περίπτωση των Τουρκοκρητικών, οι οποίοι είχαν φτάσει, μέσα από αθρόους εξισλαμισμούς οφειλόμενους στην έντονη καταπίεση των χριστιανών, να είναι το 50% του πληθυσμού, όταν έφτασε η ώρα της ανταλλαγής εκπροσωπούσαν το ένα τέταρτο των κατοίκων της Κρήτης. Η ελληνική τους καταγωγή, κι αυτών και των υπόλοιπων εξισλαμισμένων, έχει δημιουργήσει κατά καιρούς ελπίδες ότι θα επανακάμψουν στην αρχική τους ταυτότητα. Αυτό αφορά μιαν ανάγνωση της κατάστασης που πόρρω απέχει από την πραγματικότητα: Οι Τουρκοκρητικοί πέρασαν συνειδητά στην Τουρκική ταυτότητα μέσω του εξισλαμισμού τους και κατέστησαν φορείς εξουσίας στα πλαίσια της ρατσιστικής δομής της οθωμανικής αυτοκρατορίας, που θεωρούσε τους μη μουσουλμάνους κατοίκους της υπηκόους δεύτερης κατηγορίας, ραγιάδες, δηλαδή πρόβατα προς άρμεγμα. Οι μέχρι χτες ραγιάδες, λοιπόν, με τον εξισλαμισμό τους περνούσαν στη σφαίρα της εξουσίας και καταπίεζαν τους χριστιανούς αδελφούς τους. Οι λίγες περιπτώσεις κρυπτοχριστιανών εκδηλώθηκαν κατά τη διάρκεια των συνεχών επαναστάσεων του 19^ου αιώνα. Οι υπόλοιποι είτε επανήλθαν στην αρχική τους ταυτότητα με την πρόοδο των διαρκών επαναστάσεων και την περιέλευση του ελέγχου της υπαίθρου στους Έλληνες, είτε παρέμειναν συνειδητοί μουσουλμάνοι και συνέχισαν να ασκούν εξουσία με βίαιο τρόπο, μέχρι να αναγκαστούν να αποχωρήσουν σταδιακά. Οι τελευταίοι έφυγαν με την Ανταλλαγή το 1924, έχοντας συμμετάσχει σε όλες τις σφαγές των Ελλήνων που λάμβαναν τακτικά χώρα.

Οι Τουρκοκρητικοί υπήρξαν οι εχθροί μας σε όλη την συνεχή επαναστατική διαδικασία που ξεκινάει από το Δασκαλογιάννη και καταλήγει στην Ένωση. Από την Ανατολή δεν ήρθαν Τούρκοι στην Κρήτη σε αριθμούς τέτοιους ώστε να αποτελέσουν κάποια κρίσιμη μάζα με δικά της χαρακτηριστικά. Αυτοί ήταν η πηγή καταπίεσης, και ο χαρακτηρισμός «γερλήδες» δηλαδή ντόπιοι, καταδεικνύει ακριβώς ότι η μάστιγα του ελληνικού πληθυσμού προερχόταν από το σώμα του, σάρκα που θέλησε να αποχωριστεί βίαια εκ της σαρκός του ελληνισμού στο νησί.

Εχθροί μας συνέχιζαν να είναι και αφού έφευγαν από την Κρήτη. Κατά τη Μικρασιατική εκστρατεία χρησιμοποιήθηκαν από τον Κεμάλ ως ρουφιάνοι, καθώς μιλούσαν τα Ελληνικά, συμμετείχαν δε, μεταξύ άλλων,  στην κατακρεούργηση του Αγίου Χρυσοστόμου Σμύρνης. Αξίζει να σημειωθεί ότι οι Τουρκοκρητικοί δε μιλούσαν τουρκικά· υποχρεώθηκαν να τα μάθουν στη νέα τους εγκατάσταση, όχι απλά ως διαδικασία αναγκαία για να επικοινωνούν με το νέο τους περίγυρο, αλλά ως επιτέλεση της πολιτικής του Κεμαλικού κράτους επιβολής της Τουρκικής ως υποχρεωτικής γλώσσας συνεννόησης στην πανσπερμία των λαών και ταυτοτήτων που απαρτίζουν τη σημερινή Τουρκία. Πρόκειται για την καμπάνια «Πατριώτη μίλα Τουρκικά (Vatandas Turkce konus)», ένα από τα πολλά μέτρα πολιτιστικής γενοκτονίας για όσους είχαν επιβιώσει της φυσικής που είχε προηγηθεί.

Οι Τουρκοκρητικοί έφυγαν επειδή ηττήθηκαν κατά τις σκληρότατες συγκρούσεις με τους Έλληνες της Κρήτης. Έφυγαν λοιπόν ως εχθροί. Εδώ θα πρέπει να αντιδιασταλεί η περίπτωσή τους από το παράδειγμα που προσφέρει η αντίστοιχη διαδικασία εξισλαμισμών στον Πόντο· εκεί δεν υπήρξε σύγκρουση μεταξύ των εξισλαμισμένων και των Ελλήνων. Τη Γενοκτονία επιτέλεσαν οι Τσέτες, που μεταφέρθηκαν στην περιοχή γι’ αυτό το σκοπό, ενώ το Ποντικό αντάρτικο ενάντια σε αυτούς έδρασε, όχι ενάντια στους εξισλαμισμένους Ποντίους. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα ότι οι επαφές μεταξύ Ελλήνων και εξισλαμισμένων Ποντίων γίνονται δίχως να τις βαραίνει ένα συγκρουσιακό παρελθόν. Στην Κρήτη δε μπορεί να συμβεί αυτό. Οι δύο πληθυσμοί οφείλουν να επικοινωνούν. Μοιράζονται κάποια κοινά πολιτιστικά στοιχεία, όπως τη μουσική και το χορό. Αλλά αυτό μπορεί να είναι η ευκαιρία να αρχίσει μια επαφή, όμως αυτή πρέπει να είναι στη βάση μιας ειλικρινούς συζήτησης για το τί έχει συμβεί. Δε μπορεί να συναντιόμαστε και να αναπολούμε πόσο ωραία μας σφάζανε στο μεγάλο αρπεντέ και στους αμέτρητους άλλους. Πρέπει να σκύψομε πάνω στο παρελθόν, να καταλάβουν ότι δεν ήταν πάντα Τούρκοι (όπως έχει εύγλωττα αναφέρει πριν καιρό μια συνειδητοποιημένη Τουρκοκρητικιά), και να αναλάβουν τις ευθύνες των εγκλημάτων που διέπραξαν. Ουσιαστικά μιλούμε για μια μικρογραφία αυτού που η επίσημη Τουρκία πρέπει να κάμει για τη γενοκτονία.

Σε αυτή τη βάση μπορούμε να ξαναβρούμε τους παλιούς μας εχθρούς (και πιο παλιούς αδελφούς μας). Μπορούμε να μιλήσομε μαζί τους, να ξαναβρούμε μιαν επαφή ακόμα κι αν η μεταστροφή τους στο Ισλάμ δεν είναι πια αναστρέψιμη. Αυτό που δε μας επιτρέπει η ιστορία μας να κάνουμε, είναι να ξεκινήσουμε επαφές από μηδενική βάση, σα να μην έχει συμβεί τίποτα, σε μια χαζοχαρούμενη προσέγγιση που αγνοεί τα γενοκτονικά χαρακτηριστικά του τουρκικού κράτους και τον αναθεωρητισμό του. Γιατί μια επαφή σα να μην έχει συμβεί τίποτα, δεν είναι αθώα, ούτε καλοπροαίρετη· εντάσσεται στους σχεδιασμούς του τουρκικού κράτους που θα εργαλειοποιήσει και τους Τουρκοκρητικούς στα πλαίσια του υβριδικού πολέμου που ασκεί εδώ και χρόνια απέναντι στην πατρίδα μας, και θα τη βρούμε μπροστά μας πολύ σύντομα. 

Ο ΤΟΥΡΙΣΜΟΣ ΩΣ ΜΟΝΟΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΑ ΚΑΙ Η ΤΟΠΙΚΗ ΠΑΡΑΓΩΓΗ

«Βαριά βιομηχανία» της Ελλάδας χαρακτηρίζεται ο τουρισμός από πολλούς, που επικαλούνται τη σημαντική συνεισφορά του στο ΑΕΠ της χώρας. Το χαρακτηρισμό αυτόν, παρά την προφανή αντίφαση που φέρει, τον δικαιολογούν και οι προσδοκίες που γεννά κάθε άνοιξη το ξεκίνημα της σαιζόν, αλλά και οι πανηγυρισμοί ή απογοητεύσεις στο τέλος της. Εδώ χρειάζεται να σκεφτούμε κάποια πράγματα:

Ο τουρισμός δεν είναι πανάκεια. Ούτε είναι εύκολο χρήμα μακροπρόθεσμα. Είτε θα πρόκειται για ένα προϊόν αξιοπρεπές που θα διαμορφώσει μια φήμη της χώρας και θα έχει μια διάρκεια, είτε θα είναι μια αρπαχτή που θα δυσφημίσει τη χώρα και θα ξεφουσκώσει. Γι’ αυτό χρειάζεται συνειδητοποίηση από τους πολλούς δραστηριοποιούμενους στον τουρισμό και συλλογικό σχεδιασμό.

Κι αυτό γιατί όταν ο τουρισμός μπαίνει στο επίκεντρο δίχως μέτρο, υπάρχουν παράπλευρες συνέπειες στη χώρα. Η κοινωνία διολισθαίνει σε υπηρέτη του τουρισμού και η οικονομία εξαρτάται από αυτόν, άρα από εξωγενείς παράγοντες. Είναι πρόσφατο το παράδειγμα της πανδημίας, όπου το τουριστικό εισόδημα κατέρρευσε και η Ελλάδα επηρεάστηκε ακριβώς γιατί δεν είχε άλλες σημαντικές πηγές εισοδημάτων. Ακόμα, η έμφαση στον τουρισμό πέραν ενός αποδεκτού μέτρου, καταλήγει να λειτουργεί σε βάρος της τοπικής κοινωνίας: δεν υπάρχουν ακίνητα προς στέγαση των νέων γιατί κατευθύνονται στις βραχυχρόνιες μισθώσεις, οπότε ανεβαίνουν οι τιμές των ενοικίων· η τιμές της γης ανεβαίνουν κι αυτές και εμποδίζεται πια ο ντόπιος να βρει χώρο για τη στέγαση της οικίας και της εργασίας του. Η άνοδος των τιμών της γης καταλήγει στο να μοιραστεί αυτή μεταξύ των μεγάλοεπενδυτών και να καταστήσει την τοπική κοινωνία φιλοξενούμενη στον τόπο της αποκόπτοντάς την από το ρίζωμα στο χώρο. Και βέβαια, η τουριστική υπερεκμετάλλευση, είναι και εξάντληση των φυσικών πόρων, νερού, ενέργειας, διαχείρισης απορριμμάτων, αποχέτευσης κλπ, τις επιπτώσεις τις οποίες πάλι υφίστανται οι τοπικές κοινωνίες.

Τα παραπάνω έχουν ήδη δημιουργήσει ένα κίνημα πολιτών κατά του υπερτουρισμού σε εμβληματικούς προορισμούς όπως στη Βαρκελώνη, ενώ είναι σίγουρο ότι αυτό θα επεκταθεί κι εδώ ως αντίδραση στην αλόγιστη επέκτασή του.

Παράλληλα, το τουριστικό μοντέλο της χώρας πάσχει, πέραν της υπερεκμετάλλευσης και αλλού: Οι προμήθειές του δε γίνονται από την τοπική παραγωγή στο βαθμό που αυτό θα ήταν εφικτό. Προκειμένου να ελαχιστοποιηθεί το κόστος, γίνονται αθρόες εισαγωγές μέτριας ποιότητας προϊόντων διατροφής, ενώ ο μπουφές δεν προβάλλει την τοπική γαστρονομία, άρα δεν έχομε ούτε ζήτηση τοπικής παραγωγής κρέατος, τυριών κλπ. Καταλήγομε πχ να προσφέρεται βούτυρο εισαγωγής ενώ υπάρχουν αντίστοιχα προϊόντα ντόπια. Και ναι μεν γίνεται μια προσπάθεια να προβληθεί το ελληνικό πρωινό, αλλά αυτή ακόμα δεν έχει αγκαλιάσει την πλειοψηφία των τουριστικών καταλυμάτων.

Θέλομε λοιπόν λιγότερο τουρισμό σε σχέση με την τωρινή κατάχρηση, και πιο ποιοτικό, δηλαδή αυτόν που θα ενδιαφέρεται για την τοπική ιστορία, κοινωνία, κουλτούρα, λαογραφία, γαστρονομία κλπ. Που θα θελήσει να δει τον τόπο από μέσα κι όχι ως σκηνικό των διακοπών του.

Από την άλλη, αυτό δε σημαίνει απαραίτητα μείωση του τουριστικού προϊόντος. Δίχως να είναι αυτοσκοπός η διατήρησή του σε αυτά τα επίπεδα, η επιμήκυνση της τουριστικής περιόδου μπορεί να οδηγήσει σε αποδεκτά κάθε στιγμή επίπεδα που δε θα υπερβαίνουν το μέτρο που οφείλει να θέσει η κοινωνία στην τουριστική της μεγέθυνση (και όχι ανάπτυξη). Η επιμήκυνση νοείται ως εξάπλωση της τουριστικής περιόδου σε περισσότερους μήνες, σε περισσότερες περιοχές και σε περισσότερες θεματικές ενότητες. Μπορεί να υπάρχει και το χειμώνα τουρισμός, σε περιοχές που στηρίζουν αντίστοιχες παραστάσεις. Μπορεί να προβληθούν περισσότερες περιοχές που σήμερα δεν αποτελούν προορισμό. Και πρέπει να γίνει άνοιγμα σε είδη τουρισμού πέραν του παραθαλάσσιου μοντέλου, πχ ορειβατικός, συνεδριακός, αναρριχητικός, ορειβατικός, πεζοπορικός, ιατρικός κλπ τουρισμός.

Τέλος, επιστρέφοντας στην αρχική διαπίστωση περί «βαριάς βιομηχανίας», αυτό θα πρέπει να ηχήσει ως προειδοποίηση προς την πολιτεία και την κοινωνία ότι θα πρέπει να άρουμε αυτή την αντίφαση, και να ενισχύσομε τόσο την πρωτογενή παραγωγή όσο και το δευτερογενή τομέα, τη μεταποίηση. Η γνώση και το ταλέντο περισσεύουν εδώ, το θεσμικό πλαίσιο θα πρέπει να ενθαρρύνει και όχι να τιμωρεί την τοπική παραγωγή. Άρα, ο ρόλος του κράτους μας, που διαχρονικά εμποδίζει τον πολίτη να δημιουργήσει, πρέπει να αλλάξει προσανατολισμό. Αυτά όμως χρειάζονται ξεχωριστή ανάπτυξη, οπότε ας μείνομε προς το παρόν της ανάγκη της τουριστικής αποανάπτυξης…

ΝΑΥΑΓΙΟ ΣΤΗΝ ΠΥΛΟ: ΣΤΟΝ ΑΣΤΕΡΙΣΜΟ ΤΩΝ ΔΙΑΚΙΝΗΤΩΝ ΚΑΙ ΤΟΥ ΣΟΡΟΣ

Το ναυάγιο στην Πύλοανέδειξε και πάλι το τεράστιο πρόβλημα που αποτελεί η λαθραία διακίνηση ανθρώπων από δουλέμπορους, καλυπτόμενους από μιαν ολόκληρη βιομηχανία: Τη Βιομηχανία της Αλληλεγγύης, κατά τον εύστοχο χαρακτηρισμό του Γιώργου Ρακκά, συγγραφέα ομώνυμης διδακτορικής διατριβής που έχει εκδοθεί από τις Εναλλακτικές Εκδόσεις.

Η βιομηχανία αυτή των κατ’ επάγγελμα αλληλέγγυων, καταγράφει τεράστιους τζίρους, χρησιμοποιεί μιαν Οργουελιανή δήθεν προοδευτική γλώσσα για να καλύψει τους σκοπούς της και συνεπικουρείται από καλοπροαίρετους αφελείς που παραγνωρίζουν τη συνολική διάσταση του θέματος.

Με αφορμή το ναυάγιο στην Πύλο, θα σημειώσομε ότι η συνήθης επικέντρωση της κριτικής στις Ελληνικές αρχές δε λαμβάνει υπ’ όψη της συγκεκριμένες παραμέτρους, τόσο επί του συγκεκριμένου, όσο και γενικά:

Την αρχική πληροφορία έδωσε Ιταλίδα ακτιβίστρια από ΜΚΟ. Αυτό σημαίνει ότι γνώριζε εξ αρχής τον απόπλου του σαπιοκάραβου, πληροφορημένη είτε από διακινητές είτε από επιβάτες. Ο ρόλος των διακινητών, δουλεμπόρων που εκμεταλλεύονται στυγνά τους «πελάτες» τους, αδιαφορώντας για τις ζωές τους, όχι μόνο δεν έχει αναδειχθεί, αλλά αυτοί αποτελούν προνομιακούς συνεργάτες των ΜΚΟ που εμπορεύονται την ψευδεπίγραφη αλληλεγγύη. Μια πρώτη αντιμετώπιση του ζητήματος θα ήταν η πάταξη της δράσης των δουλεμπόρων, η οποία βεβαίως πρέπει να πάει παράλληλα με τον έλεγχο των ΜΚΟ. Το ρόλο των διακινητών κατάγγειλε μέχρι και ο Μοχάμαντ Σαντίκ Σαντζράνι, πρόεδρος της Γερουσίας του Πακιστάν, της χώρας με τα περισσότερα θύματα στο ναυάγιο, δίνοντας συλλυπητήρια στις οικογένειες των νεκρών. «Οι σκέψεις και οι προσευχές μας είναι μαζί σας και προσευχόμαστε οι εκλιπόντες να βρουν αιώνια ειρήνη… αυτό το καταστροφικό περιστατικό υπογραμμίζει την επείγουσα ανάγκη να αντιμετωπιστεί και καταδικαστεί η απεχθής πράξη του παράνομου human trafficking».Δηλαδή και οι χώρες αποστολής τίθενται απέναντι στις ΜΚΟ και τους λαθροδιακινητές, όχι όμως οι δικοί μας «αλληλέγγυοι»!

Πέρα από τις χώρες αποστολής, και οι χώρες υποδοχής έχουν αντίστοιχες αντιδράσεις σε μια διαδικασία που καταλήγει στη διάλυση της συνοχής στις κοινωνίες υποδοχής. Εδώ μπαίνουν στην εξίσωση υπερεθνικά διευθυντήρια και οργανισμοί του παγκοσμιοποιημένου καπιταλισμού, που αποσκοπούν στην κατάλυση της εθνικής κυριαρχίας των λαών, με αιχμή του δόρατος τις οργανώσεις και ΜΚΟ του Σόρος.

Η στάση της ακτιβίστριας είναι χαρακτηριστική του ρόλου των ΜΚΟ. Οι τελευταίες, χρηματοδοτούνται αφειδώς από το δίκτυο του Σόρος και επιτελούν το έργο που τους έχει ανατεθεί, παραβιάζοντας τους νόμους των χωρών υποδοχής και επιβάλλοντας την πολιτική τους. Σε αυτό το σημείο συνεπικουρούνται από την ανοχή των τοπικών αρχών, οι οποίες λειτουργούν υπό το φόβο της παγκόσμιας διαπόμπευσης από τα πανίσχυρα μέσα των υπερεθνικών διευθυντηρίων, αλλά και από οργανωμένες μειοψηφίες στο εσωτερικό τους που πιέζουν προς αυτή την κατεύθυνση.

Για την ιδεολογική επιβολή της πρακτικής αυτής, το κύκλωμα των διακινητών και των ΜΚΟ συναντάται και αλληλοτροφοδοτείται από την ιδεολογία της «Αφύπνισης» (κίνημα των αφυπνισμένων-Woke), το οποίο επιδιώκει την πλήρη ακύρωση των κατακτήσεων του Δυτικού Πολιτισμού μέσα από μια κριτική των ιστορικών του σφαλμάτων, όπως της αποικιοκρατίας και του ρατσισμού. Όμως άλλο η κριτική της αποικιοκρατίας και του ρατσισμού, και όχι μόνο των Δυτικών, και άλλο η συνολική αποδόμηση των κοινωνιών προς όφελος ενός κατακερματισμού και αντιπαλότητας όλων εναντίον όλων. Μια κοινωνία οφείλει να διαγιγνώσκει τα προβλήματά της και να τα λύνει η ίδια, όχι να της επιβάλλουν λύσεις άλλοι γι’ αυτήν.

Η θεωρία εδώ είναι ότι επειδή η Ευρώπη υπήρξε αποικιοκρατική, πρέπει να δεχτεί τώρα πληθυσμούς από χώρες που υπήρξαν αποικίες. Μια συνολική κριτική σε αυτή την άποψη θα ασκήσομε σε άλλο σημείωμα, εδώ θα περιοριστούμε να πούμε πως η Ελλάδα δεν υπήρξε ποτέ αποικιοκρατική δύναμη, αντίθετα υπήρξε η ίδια αποικιοκρατούμενη από τους Δυτικούς πολύ πριν την έξοδο στην Αμερική, ενώ όταν τη Μεσόγειο λυμαίνονταν οι Άραβες πειρατές, το λευκό χρώμα των Ελλήνων ήταν το διαβατήριο στην αιχμαλωσία και την πώλησή τους στα σκλαβοπάζαρα της Ανατολής. Οπότε τέτοια κριτική δεν αγγίζει την πατρίδα μας.

Πέραν των διακινητών-ατόμων, μεγαλύτερο κίνδυνο παρουσιάζουν οι χώρες-διακινητές, όπως η Τουρκία, καθώς αυτές εργαλειοποιούν το μεταναστευτικό για να αμφισβητήσουν την εθνική κυριαρχία της χώρας μας. Η συστηματική οργάνωση και αποστολή μεταναστευτικών ροών από την Τουρκία στην Ελλάδα, με αποκορύφωμα της εισβολή στον Έβρο το 2020, καταδεικνύουν ότι η Τουρκία είναι απολύτως συνειδητοποιημένη ως προς τα καταστροφικά αποτελέσματα της πολιτικής αυτής για τις τοπικές κοινωνίες και την εθνική κυριαρχία των χωρών υποδοχής, και τα εντάσσει στον υβριδικό πόλεμο που εδώ και χρόνια έχει κηρύξει στην Ελλάδα.

Πρέπει λοιπόν να διαμορφώσομε μια ξεκάθαρη πολιτική απέναντι στη μονομερή βιομηχανία της αλληλεγγύης, μονομερή καθώς αδιαφορεί για την κατάσταση στις χώρες αποστολής. Θα μπορούσαν τα ιδρύματα του Σόρος να διοχετεύσουν τα τεράστια ποσά που δαπανούν στη δημιουργία υποδομών στις χώρες αποστολής, ώστε να βελτιώσουν τις συνθήκες εκεί και να μη δημιουργείται η επιθυμία αποχώρησης από αυτές. Θα μπορούσαν ακόμα, αν ήταν ειλικρινές το ενδιαφέρον τους, να ασχοληθούν και με άλλες περιπτώσεις καταπάτησης δικαιωμάτων με πρώτη προτεραιότητα τον αποκλεισμό του Αρτσάχ από το Αζερμπαιτζάν.

Μια πολιτική λοιπόν στο θέμα της μετανάστευσης, θα στόχευε στην πάταξη των δουλεμπορικών δικτύων και των ΜΚΟ που τα υποστηρίζουν, θα εξέταζε αιτήματα εισόδου στη χώρα σε χώρους εκτός των χωρών υποδοχής, κατά προτίμηση στα κατά τόπους προξενεία (μην πει κανείς ότι οι πολιτικοί πρόσφυγες δεν έχουν τη δυνατότητα επίσκεψης σε προξενείο της Ελλάδας, γιατί η χώρα μας δε συνορεύει με χώρες σε εμπόλεμη κατάσταση που δημιουργούν πρόσφυγες), θα εκτελούσε άμεσα τις αποφάσεις απέλασης και δε θα δημιουργούσε δομές φιλοξενίας σε περιοχές όπου θα επερχόταν δημογραφική αλλοίωση. Αλλά το κυρίαρχο είναι η ιδεολογική επικράτηση απέναντι στις θεωρίες της Αφύπνισης, του δικαιωματισμού και του εθνομηδενισμού, οι οποίες εκκολάπτουν το κύκλωμα των λαθροδιακινητών και των ΜΚΟ και οδηγούν στο θάνατο χιλιάδες ανθρώπους…

ΤΑ ΛΑΘΟΣ ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ μια απόπειρα αποφυγής παρεξηγήσεων σε σχέση με τις εκλογές

Τα αποτελέσματα των εκλογών έδειξαν ακόμα μια φορά πως η κάλπη κρύβει εκπλήξεις. Κόντρα σε προβλέψεις δημοσκοπικές, αντίθετα από εκτιμήσεις βάσει λογικών συλλογισμών και γεγονότων, οι εκλογές ανέδειξαν θριαμβεύτρια τη Νέα Δημοκρατία και σε άτακτη υποχώρηση το ΣΥΡΙΖΑ. Double score που λέμε και στο μπάσκετ, ενώ οι δημοσκοπήσεις έδιναν διαφορά κάτω του 8%.

Τί πρέπει άραγε να καταλάβομε από αυτή την εξέλιξη; Έχει τέτοιαν αποδοχή η κυβερνητική πολιτική; Παίζει μόνη της η Νέα Δημοκρατία; Μήπως δεν κατάλαβε ο λαός την πολιτική της αξιωματικής αντιπολίτευσης; Στα κεντρικά των κομμάτων οι αναλύσεις δίνουν και παίρνουν, και τα συμπεράσματα θα καθορίσουν την πολιτική τους στο προσεχές διάστημα: Της κυβέρνησης για το τί πολιτική θα ασκήσει, του ΣΥΡΙΖΑ για να διαμορφώσει τυχόν προϋποθέσεις ανάκαμψης, του ΠΑΣΟΚ για να διεκδικήσει την παλιά του αίγλη κ.ο.κ.

Αποπειρώμενοι να καταλήξομε κι εμείς κάπου, πρέπει να σταθούμε σε κάποιες σκέψεις με βάση όλα όσα καταιγιστικά συνέβησαν:

Επί τέσσερα χρόνια η κυβέρνηση έβγαινε πρώτη στις δημοσκοπήσεις. Με κορωνοιό, με τουρκικές απειλές, με λαθρομετανάστευση, με πόλεμο στην Ουκρανία, η φθορά που έπρεπε να έχει δεν εξαργυρώθηκε από άλλο κόμμα. Αυτό όμως δεν οφείλεται σε τύχη αλλά σε ανικανότητα της αντιπολίτευσης.

Φαίνεται ακόμα να υπάρχει μια σιωπηλή πλειοψηφία που δεν ακούγεται, δεν καταγράφεται στις δημοσκοπήσεις, δεν είναι ενεργή στους δρόμους και στα κοινωνικά δίκτυα. Κι αυτή καθόρισε το αποτέλεσμα. Ποιες ήταν οι αφετηρίες της σ’ αυτή την κατεύθυνση;

Το μήνυμα αυτής της ψήφου δεν ήταν τί θέλει η κοινωνία. Ήταν πώς θα αποφύγει τα χειρότερα. Κι επειδή η επανάκαμψη του ΣΥΡΙΖΑ ήταν μια πιθανότητα, ο λαός που είχε την εμπειρία της μνημονιακής πολιτικής, του ξεπουλήματος της εθνικής περιουσίας μέσω και του υπερταμείου, της προδοσίας της Μακεδονίας, της περιφρόνησης της αμυντικής θωράκισης της χώρας, της υποτέλειας απέναντι στην Τουρκία, του έμφυτου εθνομηδενισμού, του νεοταξίτικου δικαιωματισμού, προσπάθησε με κάθε τρόπο να την αποφύγει.

Υπό άλλες συνθήκες, το πολιτικό σύστημα θα διέθετε τις φωνές και δυνάμεις εκείνες που θα προέτασαν μιαν εναλλακτική πολιτική στην κατεύθυνση του δημοκρατικού πατριωτισμού, η οποία θα μπορούσε αν αποτελέσει μιαν εναλλακτική. Όμως εδώ τέτοιος πόλος δεν υπήρξε.

Τι υπήρχε; Μια κυβέρνηση που στον πρώτο της προϋπολογισμό προέβλεπε μείωση των αμυντικών δαπανών, που όμως αντέδρασε στην τουρκική επιθετικότητα. Μια κυβέρνηση που έκαμε εξοπλισμούς, αλλά δεν έβαλε τις βάσεις για μιαν εθνική αμυντική βιομηχανία. Μια κυβέρνηση που αντέδρασε στην εργαλειοποίηση του μεταναστευτικού από την Τουρκία αλλά επιδίωξε τη δημιουργία καταυλισμών στα ακριτικά νησιά. Μια κυβέρνηση που δεν έχει πολιτική για την παραγωγική ανασυγκρότηση, ούτε για το δημογραφικό. Εν κατακλείδι, μια κυβέρνηση που δεν έχει όραμα, αλλά αντιδρά στις πιέσεις που δέχεται ο τόπος, έστω και δίχως συνολικό σχέδιο. Κι απέναντί της η βεβαιότητα ότι η αντιπολίτευση δε θα αντιδρούσε, έστω και εξ αντανακλάσεως όπως η κυβέρνηση.

Ακόμα, υπήρχε και η συνειδητοποίηση από το λαϊκό σώμα πως τυχόν επανάκαμψη του ΣΥΡΙΖΑ ήταν μια προοπτική δίχως αύριο. Μόνος του ή σε συνεργασία με λοιπές εθνομηδενιστικές δυνάμεις όπως ο Γιάννης Βαρουφάκης, ο ΣΥΡΙΖΑ ενεργοποίησε αντανακλαστικά της κοινωνίας που δεν ήθελε να ξαναζήσει την περίοδο 2015-2019. Και αυτό οδήγησε την κοινωνία στην αγκαλιά της Νέας Δημοκρατίας.

Δε θα πρέπει να συμπεράνει η κυβέρνηση λοιπόν πως το εκλογικό αποτέλεσμα αποτελεί επιδοκιμασία της πολιτικής της. Αποτελεί σίγουρα αποδοκιμασία μιας πολιτικής που άσκησε ο ΣΥΡΙΖΑ ως κυβέρνηση και συνέχισε να προβάλει ως αντιπολίτευση. Μιας πολιτικής που δεν απαντούσε στα προβλήματα της κοινωνίας, αλλά σε φαντασιακές καταστάσεις που δεν είχαν σχέση με την πραγματικότητα, με νεοταξικά ιδεολογήματα που ενδύονται τη λεοντή της Αριστεράς για να καθίστανται πιο εύπεπτα. Μιας πολιτικής που αυτοεπιβεβαιωνόταν μέσα σε κομματικά γραφεία με όρους ιδεολογικού αυτισμού, που αδυνατούσε να αναλύσει στοιχειωδώς τη γεωπολιτική («θα το ρισκάρουμε με τους Τούρκους»), οικονομική, δημογραφική, παραγωγική πραγματικότητα. Μιας πολιτικής «φοιτητικής ξεγνοιασιάς», που προσφυώς είπε κι ο Σαββόπουλος, «ημιπιτσιρικάδων» κατά τα λεγόμενα των ίδιων.

Με πάταγο λοιπόν έκλεισε η μακρά περίοδος της μεταπολίτευσης, υπερβαίνοντας το διαχωρισμό Αριστεράς-Δεξιάς, απορρίπτοντας την αλλοίωση και γελοιοποίηση των αξιών της πρώιμης μεταπολίτευσης που εξελίχθηκαν σε νομιμοποίηση του κρατικοδίαιτου συνδικαλισμού, της διαφθοράς, των νεοταξικών προταγμάτων και της οργουελιανής νεογλώσσας των ΜΚΟ και του Σόρος και του εθνομηδενισμού.

Το να λάβει τα μηνύματα αυτά ο ΣΥΡΙΖΑ θα είναι δύσκολο, γιατί θα πρέπει να αρνηθεί τον εαυτό του. Αν τα καταφέρει, με την απαραίτητη αυτοκριτική, θα έχει κάμει μιαν υπέρβαση που μόνο καλά θα προοιωνίζεται για τον τόπο.

Αλλά κι η Νέα Δημοκρατία θα πρέπει να μην παρασυρθεί από το αποτέλεσμα, ούτε και από το ότι παίζει δίχως αντίπαλο μέχρι τώρα. Γιατί η χώρα χρειάζεται δυνάμεις που θα μπορούν να αντιπαρατεθούν γόνιμα, με όραμα και προοπτική, στην αποσπασματική πολιτική της. Η καταφυγή στη Νέα Δημοκρατία προς αποφυγή μιας συγκεκριμένης πολιτικής, δεν πρέπει να θεωρηθεί πως δίδει λευκή επιταγή. Η κοινωνία ένοιωσε πως δεν είχε επιλογές, απέφυγε μια προοπτική που θεωρούσε καταστροφική, και για να το πετύχει στήριξε την κυβέρνηση. Δε στήριξε την πολιτική της.

Θέλομε δυνάμεις στο πολιτικό φάσμα που θα συγκρούονται, που θα εμφανίζουν διαφορετικές προσεγγίσεις, τεκμηριωμένες, ώστε να μπορεί ο λαός να επιλέξει. Χρειάζεται επίσης αυτές οι δυνάμεις να λειτουργούν υπό έναν κοινό παρονομαστή, κάποιες παραδοχές που θα θεωρούνται κοινή βάση, πάνω στην οποία θα χτίζονται οι διαφωνίες, οι συγκλίσεις, και θα λειτουργεί ο δημόσιος διάλογος. Κι αυτή η βάση οφείλει να είναι ο δημοκρατικός πατριωτισμός. Ούτε Ναζί χωρούν εδώ, ούτε εθνομηδενισμός. Ας ελπίσομε ότι η προσεχής περίοδος, θα μας φέρει διεργασίες που θα οδηγήσουν στη διαμόρφωση τέτοιων δυνάμεων.  

ΓΕΝΟΚΤΟΝΙΑ ΚΑΙ ΓΕΝΟΚΤΟΝΟΙ

Η φετινή επέτειος της Αρμενικής Γενοκτονίας (και η επερχόμενη της Ποντιακής) θα ήταν, υπό άλλες συνθήκες, μια ακόμα υπόμνηση των φρικαλεοτήτων των αρχών του 20^ου αιώνα, η οποία θα ξεχνιόταν στο μπαούλο με τις υποχρεώσεις μέχρι την επόμενη φορά. Φέτος όμως συμπίπτει με γεγονότα που επιβεβαιώνουν και συνεχίζουν τη γενοκτόνο πολιτική, τα οποία ο κόσμος παρακολουθεί αδιάφορος.

Το Αζερμπαϊτζάν, εδώ και κάποιους μήνες, έχει αποκλείσει το μοναδικό δίαυλο επικοινωνίας του Αρτσάχ με την Αρμενία, το δίαυλο του Μπερτζόρ (Λατσίν στα Αζερικά). Η περιοχή δεν έχει επικοινωνία με τον υπόλοιπο κόσμο, αφού περιβάλλεται από το Αζερμπαιτζάν εκτός από το συγκεκριμένο διάδρομο που της επιτρέπει την πρόσβαση στην Αρμενία. Ο αποκλεισμός του Αρτσάχ αποσκοπεί στην εξαφάνιση των Αρμενίων από μιαν ακόμα ιστορική κοιτίδα τους. Επιτρέπεται να βγει κάποιος, αλλά δεν μπορεί να επιστρέψει. Συγχρόνως, ο Αλίεφ δηλώνει, κλιμακώνοντας την ένταση, ότι οι κάτοικοι του Αρτσάχ θα πρέπει να αποδεχτούν την Αζερική κυριαρχία ή να φύγουν.

Η Γενοκτονία του 1915 εδώ πλησιάζει στην ολοκλήρωσή της. Οι Αρμένιοι, απομονωμένοι γεωπολιτικά στον Καύκασο, περιτριγυρισμένοι από εχθρούς, νιώθουν την άσκηση βίας που τους ασκεί το Αζερμπαϊτζάν. Στόχος του τελευταίου, συνεπικουρούμενου από την Τουρκία, είναι να εξαφανίσει το αρμενικό κράτος, και το Αρτσάχ είναι η πρώτη φάση του δράματος.

Ο υπόλοιπος κόσμος πράττει ό,τι και το 1915: Παρακολουθεί αδιάφορος, ψελλίζοντας ενίοτε κάποια λόγια συμπάθειας στον Αρμενικό λαό. Αλλά μέχρι εκεί. Κι όμως, θα περίμενε κανείς άλλη αντιμετώπιση από κράτη που έχουν υπογράψει τη διεθνή συνθήκη για τη Γενοκτονία.

Η Ρωσία, έχει συνάψει σύμβαση στρατιωτικής υποστήριξης με την Αρμενία· δεν επενέβη στον πόλεμο του 2020 στο Αρτσάχ (Ναγκόρνο Καραμπάχ), επειδή δεν αποτελεί Αρμενική επικράτεια. Όμως δεν έχει αντιδράσει ούτε σε επιθέσεις των Αζέρων στο Αρμενικό έδαφος. Ο Ρώσος διανοούμενος Αλεξάντερ Ντούγκιν, ο θεωρητικός της Ευρασιατικής πολιτικής της Ρωσίας, θεωρεί το Αζερμπαιτζάν πολύτιμο για την πολιτική αυτή και έτσι δικαιολογεί τη βαθμιαία εγκατάλειψη της Αρμενίας από τη Ρωσία. Σχέδιο του Ρώσου υπουργού εξωτερικών Λαβρόφ ήταν και η κατάληξη του πολέμου του 2020, με τον οποίο η Αρμενία παρέδωσε 5 επαρχίες που είχε καταλάβει το 1992 στο Αζερμπαιτζάν, και οι οποίες θα αποτελούσαν διαπραγματευτικό χαρτί στις συζητήσεις για το μέλλον του Αρτσάχ.

Η Δύση βρίσκεται αρκετά μακριά, έτσι ώστε να καθίσταται δύσκολη η βοήθεια στην Αρμενία, αν το ήθελε. Όμως, η στάση της εδώ καθορίζεται από την ανάγκη που έχει για το φυσικό αέριο του Αζερμπαϊτζάν και την οδηγεί σε μιαν αιδήμονα ουδετερότητα που καταλήγει σε απραξία απέναντι στη γενοκτονία που συντελείται, αργά και μεθοδικά. Αδυνατεί να αντιληφθεί ότι η επιθετικότητα του Αζερμπαιτζάν απέναντι στην Αρμενία, πέρα από τη γενοκτόνα πρόθεσή της, συνιστά και επιβολή του Ευρασιατικού δεσποτισμού στη γεωπολιτική συγκυρία που διανύομε. Ήδη, το Αζερμπαιτζάν, με το δικτάτορα Αλίεφ, συμμετέχει στον οργανισμό συνεργασίας της Σαγκάης, μαζί με άλλες απολυταρχίες της περιοχής.

Γενοκτονία έχομε με πολλούς τρόπους. Ένας από αυτούς, με βάση τη διεθνή σύμβαση για τη γενοκτονία, είναι «η εκ προθέσεως υποβολή της ομάδος εις συνθήκας διαβιώσεως δυναμένας να επιφέρωσιν την πλήρη ή την μερικήν σωματικήν καταστροφήν αυτής». Αυτό συντελείται τώρα στο Αρτσάχ. Ο αποκλεισμός των 120.000 Αρμενίων που ζουν εκεί, αποσκοπεί στο να καταστήσει τη διαβίωσή τους αφόρητη και να τους οδηγήσει στην εγκατάλειψη των εστιών τους. Αυτό που ξεκίνησαν οι Τούρκοι το 1915 συνεχίζουν σήμερα οι ομόφυλοί τους Αζέροι.

Ο αρμενικός λαός, θύμα της γεωγραφικής του θέσης, περικυκλωμένος από εχθρικούς πληθυσμούς που έχουν καταλάβει τα περισσότερα εδάφη του, είναι αντιμέτωπος με την εξαφάνισή του. Κι εμείς σιωπούμε, αν και σα θέμα αρχής θα έπρεπε να έχουμε σταθεί δίπλα στο Αρτσάχ· αλλά και σα θέμα γεωπολιτικής, θα έπρεπε να σκεφτούμε ότι αυτά που συνέβησαν τότε στους Αρμένιους ήταν το προανάκρουσμα για τη γενοκτονία και του Μικρασιατικού/Ποντιακού Ελληνισμού. Κι ότι αυτά που σήμερα γίνονται στο Αρτσάχ, είναι μια προειδοποίηση ότι εμείς είμαστε οι επόμενοι, απειλούμενοι από τον ίδιο εχθρό που λειτουργεί μέσα από άλλο κράτος και που επανακάμπτει στη περιοχή απαιτώντας την υποταγή μας.